Tuwing Dapithapon

Kabanata 6

“MAGANDANG umaga sa maganda kong inay!” masiglang bati ni Badong sa

ina pagbaba mula sa ikalawang palapag ng kanilang bahay. Matapos iyon nang

makalapit ay hinalikan pa niya ito sa pisngi.

Salubong ang kilay at puno ng pagtataka sinundan siya ng tingin ng ina

hanggang sa makaupo sa kanyang puwesto sa hapag-kainan. Doon nadatnan niya

na halos kumpleto silang pitong magkakapatid, maliban sa dalawang mas

nakababata dahil nasa paaralan na ang mga ito.

“Mukhang maganda ang gising mo, Kuya,” puna ng kapatid na sumunod sa

kanya na si Isidro.

Sumandal siya sa kinauupuan habang patuloy na inaalala ang mga nangyari

noong nakaraan gabi.

“Maganda lamang ang panaginip ko.”

“Kuya, ba’t pala bigla kang nawala kagabi sa sayawan?” tanong naman ng

kakarating lang na kapatid niya na si Marciana.

“Ha? Ah, wala naman may kinausap lang ako.”

“Hmm… kinausap daw? Eh tiyak ko naman na babae na naman ‘yan,”

kantiyaw sa kanya ni Isagani.

Kumunot ang noo niya at lumingon dito. “Bakit pala narito ka at wala doon

sa bahay ng nobya mo?” nagtatakang tanong ni Badong sa kapatid.

“Nag-away na naman sila kaya umuwi muna dito,” sagot ni Isidro.

“Pero huwag mong ibahin ang usapan, saan ka pumunta kagabi?”

“Ang kulit naman nito, wala may kinausap lang ako sabi eh!”

“Sino na naman?” pangungulit pa ni Neneng.

Huminga siya ng malalim at napakamot sa batok. “Si Soledad.”

Napakunot ang noo ng ina at lumingon sa kanya.

“Soledad ba kamo?”

“Oho, iyong anak ni Gobernador... aray!” sabi niya sabay daing ng malakas

matapos siyang pingutin ng ina sa tenga.

“Inay naman, bakit ba kayo namimingot agad?” reklamo ni Badong.

“Hoy Bartolome! Tigil-tigilan mo ‘yang anak ni Don Leon ah. Baka malintikan

tayong lahat dito! Balita ko ay ikakasal na raw iyang si Soledad sa susunod na

taon.”

Biglang nawala ang ngiti ni Badong at nabuhay ang galit sa kasintahan nito.

“Iyon ba hong bastos na Arnulfo Lagdameo na ‘yon?” sagot pa niya.

“Bastos? Paano mo naman nasabi na bastos siya? Kakilala mo ba ‘yon? Balita

ko ay anak daw iyon ng pinakamalaking pamilihan dito sa San Fabian.”

Sa halip na sumagot ay umiling na lang si Badong. Hindi naman sa wala

siyang tiwala pero medyo madaldal kasi ang nanay niya at baka ikuwento sa mga

kapitbahay nila ang nangyari kagabi. Kapag kumalat iyon ay si Soledad ang

mapapahiya.

“Basta ho!”

“Anak, tigilan mo ‘yang si Soledad at gulo ang hanap mo! Huwag mong

isama ang anak ng Gobernador sa mga kalokohan mo.”

“Inay, totoo ang damdamin ko para kay Soledad.”

“Naku si Kuya, ikaw magseseryoso sa babae? Malabo ‘yan!” natatawang

tudyo ni Neneng.

“Bahala kayo kung ayaw n’yo maniwala,” sagot niya.

“Siya tama na ‘yan at tapusin na ninyo ang pagkain,” saway sa kanila ng ina.

Mayamaya ay bumaba ang isa pa niyang kapatid.

“Inay, mauna na ho ako at baka mahuli pa ako sa klase,” paalam naman ng

kapatid na si Marciana.

“Sige, mag-iingat ka at pagpalain ka ng Diyos.”

“Nasaan pala ang itay?” tanong pa ni Badong.

“Naroon sa bodega at inaayos ang mga bigas na irarasyon,” sagot ng ina.

Pinagpatuloy na ni Badong ang pagkain ng almusal habang laman pa rin ng

kanyang isipan si Soledad. Mayamaya ay dumating ang kanilang ama at dumiretso

sa kusina.

“Badong, bago ka pumasok sa talyer, idaan mo iyong dalawang sako ng

bigas doon sa suki natin,” sabi pa nito.

“Sige ho, itay.”

ISANG malakas na sampal ang sinalubong ni Soledad kay Arnulfo habang

kaharap ang mga magulang niya at kapatid bagay na kinagulat ng mga ito. Bukod

sa mga ito ay nasaksihan rin ng mga kasambahay at pinsan na si Ising ang

kanyang ginawa.

“Soledad!” mabilis na saway sa kanya ng ama.

“Anak, bakit mo ginawa ‘yon? Bakit mo sinaktan si Arnulfo?” nag-aalalang

tanong ng ina.

Walang maramdaman si Soledad kung hindi matinding pagkamuhi para kay

Arnulfo. Hanggang ngayon ay bakas pa rin sa mukha nito ang mga pasa na mula sa

mga suntok ni Badong. Hindi niya makakalimutan ang ginawa nitong

paglalapastangan sa kanya. Dahil sa nangyari, kagabi ay nag-isip siyang mabuti

hanggang sa mabuo ang kanyang desisyon.

“Ano ba talaga ang pinag-awayan n’yo?” tanong pa ng ama.

Puno ng determinasyon na tinitigan niya ang lalaki nang may matinding galit.

“Umuurong na ako sa kasunduan, papa. Ayoko nang magpakasal sa kanya!”

“Ano?!” gulat na tanong ng ina.

“Ano ba ito?! Soledad! Hindi ka na maaaring umurong pa!” sagot ng ama.

Ilang sandali pa ay nangilid ang kanyang luha habang inaalala ang mga

nangyari kagabi. Kung maaari lang kitilin ang buhay ni Arnulfo sa mga sandaling

iyon ay ginawa na niya.

“Bakit hindi mo sabihin ang ginawa mong kalapastanganan sa akin kagabi,

Arnulfo?!”

Bigla itong lumuhod sa kanyang harapan at halos yakapin siya sa mga binti.

“Mahal ko, patawarin mo ako! Nadala lamang ako sa bugso ng aking

damdamin dahil sa labis na pangungulila ko sa iyo! Patawarin mo ako!”

pagmamakaawa nito.

Ngunit kahit kaunti ay wala siyang naramdaman na awa para sa lalaki.

Lumingon siya sa mga magulang.

“Alam ba ninyo ang ginawa nito kagabi? Dinala ako sa gubat at doon at

sinubukan niya akong pagsamantalahan! Pinipilit niyang may mangyari sa amin at

sa kabila ng aking pagmamakaawa ay hindi niya ako pinakinggan. Umiiyak ako sa

labis na takot ngunit wala siyang pakialam! Ang tangi niyang nais ay makuha ako.

At ang katwiran niya ay ikakasal din naman daw kami at doon din ang punta

namin!” nanginginig ang katawan sa galit na kuwento niya.

Kasabay ng pag-agos ng kanyang luha ay ang panunumbalik ng takot na

nararamdaman noong nakaraan gabi. Malakas na napasinghap ang mga tao roon

nang marinig ang kanyang mga sinabi. Samantala ang ama ni Soledad ay hindi tila

hindi makapaniwala sa nalaman.

“Nagmakaawa ako sa iyo na tigilan mo ang ginagawa mo! Pero naging bingi

ka sa aking pakiusap, Arnulfo!” galit na bulalas niya sabay tulak dito kaya tuluyan

napaupo sa sahig.

“Mahal ko, patawarin mo ako! Pangako hindi na mauulit!” patuloy na

pagmamakaawa nito.

“Nilapastangan mo ako! At hinding-hindi ako magpapakasal sa lalaking

katulad mo!”

“Tumayo ka, Arnulfo,” sabi pa ng kanyang ina.

Sumunod naman ito at nagulat sila nang makatayo ang lalaki ay bigla itong

sinampal ng dalawang beses ng kanyang ina.

“Walanghiya ka! Pinagkatiwala ko sa’yo ang anak ko! Pagkatapos ka namin

patuluyin at tanggapin sa pamilya namin ay magagawa mong bastusin ang anak

ko!” galit na galit na sigaw ng kanyang ina.

“Umalis ka na muna, Arnulfo,” sabi ng kanyang ama.

“Pero Don Leon…”

“Umalis ka na hijo, pakiusap,” sagot ulit nito.

“Huwag na huwag ka nang babalik dito dahil ayoko nang makita ang

pagmumukha mo. Dahil kapag nagtangka ka ulit, magsusumbong na ako sa pulis!”

pagbabanta ni Soledad.

Walang nagawa si Arnulfo kung hindi ang tuluyan umalis. Nang maiwan sila

ay saka siya kinausap ng mga magulang.

“Anak, ayos ka lang ba?” tanong pa ni Donya Juana.

“Opo.”

“Ngunit totoo ba ang sinabi mo?” tanong ng kanyang ina.

“Hindi ako nagsisinungaling, mama. Nagtangka siyang halayin ako. Kung

hindi dahil sa isang ginoo na dumating at nagligtas sa akin ay baka nagtagumpay si

Arnulfo sa kanyang balak.”

Naupo sa tabi niya ang ina at hinagod ang kanyang likod para tuluyan siyang

kumalma.

“Kaya pala bigla kayong nawala kagabi sa sayawan,” sabi ni Dolores.

“Matapos iyon ay mas pinili ko na lang na umuwi dito at magpahinga. Hindi

na ako nakapagpaalam sa inyo dahil sa bilis ng mga nangyari,” paliwanag ni

Soledad.

“Nakilala mo ba ang nagligtas sa’yo na ginoo?” tanong pa ng kanyang ina.

Hindi agad nakasagot si Soledad at nag-isip muna kung sasabihin ba niya na

si Badong ang nagligtas sa kanya. Ngunit kapag sinabi niya, natatakot siya na baka

mapahamak ang binata.

“Hindi ho, madilim doon sa gubat at hindi ko masyadong naaninag ang

kanyang mukha. Pagkahatid niya sa akin doon sa sayawan ay umalis din siya

agad,” pagsisinungaling ni Soledad.

Samantala ang ama niya ay hindi pa rin kumikibo sa mga sandaling iyon at

tila nag-iisip ng malalim. Mayamaya ay bumuntong-hininga ito.

“Sige na, ang mabuti pa ay magpahinga ka na lang muna,” sa halip ay sabi

nito.

“Mag-uusap kami ni Kumpadre,” dagdag pa nito na ang tinutukoy ay ang

ama ni Arnulfo.

Pagpasok sa silid ay pilit na kinalma ni Soledad ang sarili. Hinding-hindi siya

papayag na makasama ang lalaking hindi siya kayang igalang. Naupo siya sa gilid

ng bintana at tumanaw sa kapaligiran habang marahan umiihip ang malamig at

sariwang hangin.

Bumalik sa kanyang isipan si Badong. Wala sa loob na napangiti si Soledad

habang inaalala kung paano matapang nitong hinarap si Arnulfo at pinatumba.

Wala itong takot na pinagtanggol siya. Hindi sigurado si Soledad kung binobola o

totoo ang mga sinabi sa kanya ng binata, ngunit humanga siya sa tapang nito nang

sabihin nakahanda itong agawin siya kay Arnulfo. Marahil ay isang malaking

pagkakasala ang kanyang nararamdaman ngunit sa sandaling panahon, nagawang

makapasok ni Badong sa kanyang kamalayan nang hindi niya nalalaman.