UNCLE THEUS

Theus 1

THEUS

"ALVARADO! Laya ka na!"

Ito ang bruskong wika ng jail guard sa akin nang araw na pinakahihintay ko.

Ngiti lang ang iginawad ko sa kanya nang sabihin niya iyon. Wala naman akong ibang gamit na dadalhin sa labas kundi ang nag-iisang bag ko na naglalaman lang ng ilang pares ng damit, kaunting pera na kinita ko sa pagtatrabaho sa loob ng piitan at ilang mga litrato.

"Brad, buti ka pa. Magbagong buhay ka na sa labas," wika ng isa sa mga naging kaibigan ko sa piitan, si Arnold.

Katulad ng dati ay tahimik pa rin akong ngumiti lang at saka nag-ayos ng gamit ko.

"Saan ka pupunta ngayon niyan?" pagmamalasakit na tanong ni Arnold sa akin.

Alam ni Arnold kung ano ang nangyari sa buhay ko, at alam rin niya na walang ni isang dumalaw sa akin dito sa loob ng piitan sa buong labing apat na taon at dalawang daang araw na pagkakakulong ko.

"Sa San Joaquin, doon ako lumaki, doon ako nagkaroon ng isip at doon ko kinasanayang mabuhay. Kaya't babalik ako doon," sagot ko.

"May tutuluyan ka ba roon?"

"Hindi ko alam. Bahala na." Saka ako nagkibit-balikat.

"Malapit na ang San Joaquin sa San Martin, kung magawi ka roon ay kumustahin mo ang pamilya ko, pwede ka rin doon kasi mga anak ko na lang naman ang nandoon. Nakausap ko na ang panganay ko nang dumalaw siya sa akin," pagmamagandang-loob ng kaibigan ko.

Tatlong taon ang agwat ng pagkakakulong namin ni Arnold. Nauna ako sa kanya. Nakulong siya dahil sa illegal drugs at ayon sa kanya ay hindi niya naman talaga gustong mangyari iyon, dahil lang sa hirap ng buhay kaya niya nagawa ang bagay na nagdala sa kanya sa loob ng kulungan.

"Dadalawin na lang kita dito, Brad. Sa ngayon, iisipin ko muna kung paano ako maghahanap ng trabaho at ikabubuhay ko."

"Maghanap ka na rin ng chicks. Sayang ang tikas mo, nasayang lang dito sa piitan. Sa tindig at hitsura mong iyan, marami pang maghahabol sa'yo." Saka niya inabot sa akin ang kung ano.

Napangiti lang ako sa sinabi niya at saka ko tiningnan ang inabot niya sa akin.

"Para saan ito?" tanong ko.

Hawak ko ang mahigit sampung libong piso na nalukot at halatang itinago pa niya sa kanyang mga gamit.

"Hindi ko naman magagamit iyan dito Brad. May pera naman ang mga anak ko. Sa'yo na lang, pangdagdag mo sa pagsisimula mo."

Mabait si Arnold at hindi ko rin naman iyon maitatanggi. Sa lahat ng bagay dito sa piitan ay kami lang ang magkasangga. Kaya't ganito na lang ang pagiging pagkakasanggang-dikit namin.

"Salamat Brad. Basta't dadalawin kita dito, hintayin mo lang."

"Pag dinalaw mo ako, magdala ka ng laing na gabi, alam mo namang iyon ang paborito ko."

"Iyon lang pala, sige. Basta't magpapakabait ka na rito, at nang madali ang paglabas mo. Mabilis na lang ang tatlong taon."

"Oo brad. Walang problema."

MULING bumalik ang jail guard upang sunduin ako sa aming dorm at saka ako inalalayan na lumabas hanggang sa opisina ng BJMP.

"Alvarado, congratulations! Malaya ka na. Sana'y huwag na tayong magkikitang muli," nakangiting wika ni Carlos Valdez, ang Warden ng District Jail.

Ngiti lang muli ang ginanti ko bago ko pinirmahan ang ilang mga dokumento.

"Magpakabait ka na sa labas. Pero kung namimiss mo naman ang mga tropa mo, pwede ka ring pumatay ulit at bumalik dito. Malugod ka naming tatanggapin," wika pa ng isang kasama nilang jail officer.

Suot ko ang lumang maong na longsleeves ko, nakasuot lang din ako ng sando na panloob at saka kupas na asul na pantalon. Isinukbit ko ang kaisa-isang bag ko at saka ako naghandang umalis.

SA WAKAS, matapos ang mahabang panahon ay nakita ko na rin ang mundo, matagal na panahon ring walang preskong hangin na pumapasok sa loob kaya't tila ba ninamnam ko pa ang hangin sa labas bago ako tuluyang maglakad papunta sa hi-way.

Natuwa ang puso ko dahil sa wakas ay nakalabas na rin ako. Marami nang nagbago ngunit hindi ko pa rin nakakalimutan ang lahat.

Kapag nilanghap ko ang hangin at pumikit ako ay parang nasa edad 25 pa rin ako. Amoy at simoy pa rin ng aking kabataan ang aking nararamdaman. Ngunit kapag binuga ko na ang hangin sa dibdib ko ay bumabalik na ako sa aking edad.

Huminga muna ako ng malalim bago ako pumara ng jeep patungong San Joaquin kung saan ako babalik at magsisimulang muli.

Siguro'y wala nang nakakakilala sa akin, siguro'y hindi na nila ako maalala. Ngunit para sa akin ay walang ano man iyon, ang mahalaga ay babalik ako at hahanapin ko ang mga taong naging dahilan kaya nangyari ang lahat sa akin.

Kumuyom ang aking mga kamao at saka naisip ang mga bagay na naganap sa nakaraan. Ngunit nagpigil ako dahil kailangan ko munang pahinugin ang panahon.

Ilang minuto pa ang lumipas ay narating ko na ang bayan kung saan ako nagkaisip.

Bumaba ako sa mismong bayan nito at inabot sa driver ang bayad ko.

Pagbaba ko ay pinagmasdan ko ang paligid. Marami nang nagbago, ngunit ito pa rin ang San Joaquin na kinalakihan ko.

Presko pa rin naman ang hangin, mayroon pa ring mga punong kahoy na nagsisilbing lilim sa mga kalsada, at ang mga tao ay abala sa kanya kanyang mga ginagawa.

Naglakad ako papasok sa sakayan patungo sa pamilihang bayan at sa kanto ay nakita ko ang parlor ni Andong, ang baklang nagkakagusto sa akin dati na sa tuwing magpapagupit ako ay libre lahat.

Napangiti naman ako dahil narito pa rin siya. Tiningnan ko ang sarili ko sa salamin sa labas ng parlor niya at medyo mahaba na ang palaging semi-kalbo kong buhok. Kung kaya't naisip kong dumaan muna dito.

Itinulak ko ang pintuan at naabutan kong naggugupit si Andong, nanaba na siya at nagkalaman na rin, pero hindi maikakaila na tumanda na siya.

"Kuya anong ..." nahinto siya nang makita ako.

"Kilala kita," aniya.

Gano'n pa rin, hindi ako nakangiti, nakatitig lang ako.

"Theus?"

"Mukha na ba akong multo?" Tanong ko daka ko hinubad ang maong na jacket ko at naupo sa bakanteng upuan na nakaharap sa malaking salamin.

"Oh My Gosh! Ikaw iyan? Kailan ka pa lumabas?" Hindi siya magkanda-ugaga sa pagpulbos sa kanyang ginugupitan at nais na lang niyang matapos kaagad iyon.

"Ngayon lang," simpleng sagot ko.

Kaagad nang nagbayad ang kanyang ginugupitan at saka rin umalis.

"Romana! Romana! Halika dito saglit!" Tawag niya sa kung sino na nasa loob ng kusina ng kanyang parlor saka siya naupo at tumingin sa akin.

Hindi ako nakatingin sa kanya, nakatitig lang ako sa salamin.

"Theus, mas lalo kang gumwapo. Talaga bang bumalik ka na?" hindi siya makapaniwala.

"Gupitan mo nga ako, libre pa rin naman ako di ba? O baka may iba ka nang papa kaya hindi na ako libre dito," saad ko.

"Dios ko, Theus. Marami nang nagbago. May kinakasama ako, mabait naman at tumutulong din sa akin. Nasa bahay ko siya ngayon." Wika niya saka inilabas ang isang espesyal na tela na para sa akin.

"Hindi ka pa rin talaga nagbago, para sa akin talaga iyan?" tanong ko na seryoso pa rin ang mukha.

Idinikit niya ang magic tape sa tela mula sa aking leeg at saka kinuha ang mga gamit na pang gupit.

"Para lang sa mga espesyal na customer ang tela na ito," aniya.

Lumabas mula sa kusina ang isang binatilyo na hindi ko alam kung lalaki ba o binabae.

"Romma, magtimpla ka ng juice, tapos bumili ka na ng masarap na ulam at kanin, dito kakain ang tito Theus mo," bilin niya.

"Sige po, mamu," pagsunod ng bata.

"Sino iyon?" tanong ko.

"Huwag kang mabibigla ha?"

Kumunot ang noo ko nang sabihin niya iyon.

"Ano ang hindi ko alam?" tanong ko pa.

"Siya ang anak ng kapatid mo at ni Alicia, ngunit hindi niya alam na mga magulang niya ang kapatid at dati mong kasintahan, ibinilin lang siya sa akin ng nagpaanak kay Alicia, kaya't hanggang ngayon ay hindi niya pa alam."

Tumigil siya sa pagkiskis ng razor sa ulo ko nang hawakan ko siya sa kamay.

"Anak siya ni Theo at ni Alicia?" pagkumpirma ko.

Tumango lang siya.

"Hanggang ngayon, wala pa rin akong balita sa dalawa, tatlong taon nang umalis ka ay buntis na pala si Alicia, at si Theo ang ama. Nabalitaan ko na lang makalipas ang tatlong taon ay nakulong ka na rin, tatlong taon na rin si Rommel sa akin nang mga panahong iyon. Kaya ako ang nagpalaki sa batang iyon," mahinang wika ni Andong.

Nanahimik ako at umigting ang aking panga. Nakatitig lang ako sa salamin at saka ako tumingin sa kanya.

"Theus, huwag mo siyang sasaktan. Wala siyang kinalaman. Inosente siyang tao. Para ko na rin siyang anak, pakiusap," ani Andong.

"Kukunin ko siya, Andong. Ihanda mo ang mga gamit niya."

"Ano ang gagawin mo sa kanya, Theus?"

"Wala na akong kasama sa buhay. Kaya't sino pa ang pamilyang maiiwan sa akin?"

"Ipangako mong hindi mo siya sasaktan."

"Kadugo ko ang batang iyon, bakit ko siya sasaktan? Teka, saan siya nag-aaral?"

"Hindi ko siya pinag-aral Theus. Malalaman nina Don Ignacio na siya ang nawawalang anak ni Alicia kapag nagkataon. Mabilis lang kumalat ang balita sa atin, kaya't hindi maaari."

"Kung gayon ay ilalayo ko siya."

"Saan?"

"Babyahe kami sa San Nicolas."

"Mabuti pa nga siguro ay doon na lang kayo, naroon naman ang old house ng lolo ninyo, hindi ba?"

"Mas mabuti pa nga."

HABANG kumakain kami ng pananghalian, walang kibo ang bata at tila ba nagmamasid lang.

"Ilang taon ka na?" tanong ko.

"18 po, tiyong," sagot niya.

"Lalamya lamya ka yata. Wala sa dugo natin ang bakla, Rommel." Ibinagsak ko ang kutsara kaya't nagulat siya.

"Theus, huwag kang ganyan. Nabibigla ang pamangkin mo," saway ni Andong.

Maya maya ay sinabi na ni Andong ang balak kong mangyari.

"Anak, sasama ka na sa tiyuhin mo ha? Hindi ka naman niya pababayaan. Siya na muna ang mag-aalaga sa'yo," aniya.

"Mamu, ayaw niyo na ba sa akin?"

"Hindi sa gano'n, kailangan ng tito mo ng makakasama, wala na siyang pamilya. Kaya't ikaw na muna ang kasama niya ngayon. Dadalaw naman ako sa iyo sa San Nicolas, malapit lang iyon."

Wala nang nagawa ang bata kundi ang sumunod.

Makapananghalian ay umalis na rin kami, bitbit ko ang bag ko at siya rin ay bitbit ang isang maleta niya.

Ang problema ko ngayon ay kung ano ang madadatnan namin sa San Nicolas, ang kabilang bayan matapos ang San Joaquin.

ALAS tres ng hapon nang makarating kami sa lumang bahay ng lolo ko. Malinis pa rin naman ito ngunit luma na. Mayroon lang care taker na binabayaran ang tiyuhin ko na nasa ibang bansa kaya't nalilinis pa rin ito.

"Tiyong, tayo lang po ba ang titira sa bahay na ito?" tanong niya saka inilibot ang tingin.

Hindi ako sumagot. Imbes ay hinanap ko ang susi sa halamanan na katulad ng sabi ng nagbabantay at naglilinis sa lumang bahay.

Pagbukas ko ng pinto ay pumasok na kami. Naroon pa rin ang mga lumang gamit at lahat ng mga appliances, ngunit hindi ko alam kung gumagana pa ang mga ito.

"Pumasok ka na," wika ko.

Hindi pa rin niya maalis ang pagkilatis sa paligid, yakap niya ang kanyang sarili nang pumasok. Ako nama'y agad nagtanggal ng sapatos at naupo sa upuang yari sa kahoy.

"Hanapin mo ang kusina, ipagtimpla mo ako ng kape," utos ko.

"Pero tiyong, wala pa po akong alam sa tahanan na ito, at baka po wala ring stock na kape dito," katuwiran niya.

Oo nga naman. Kung gayon, ibili mo ako ng kape sa tindahan diyan sa labas. Nag-abot ako ng isang daan saka siya lumabas.

ALAS OTSO y media ng gabi nang matapos naming linisin ang mga kwarto, hindi pa kami kumakain dahil walang nakapag-asikaso. Wala rin laman ang kusina, mga kagamitan lang. Nakapagpalit na rin ako ng mga sirang bumbilya at ibang gamit, kaya't maaari na muling tirhan ang bahay na ito.

"Tiyong, nagugutom na ako, hindi pa ba tayo kakain?" tanong niya sa akin na ngayon ay nakaupo sa isang silya.

Sinindihan ko ang isang sigarilyo at saka ako nagrelax sa katapat na silya niya.

"Bakla ka ba, bata?" tanong ko bago bumuga ng usok.

"H-hindi ko po alam." Yumuko siya.

Upang malaman kung bakla ba siya o hindi ay sinubukan kong gawin ang isang bagay na makakapagkumpirma sa kanyang pagkatao.

"Halika, isubo mo ito. Tiyak, hindi ka na magugutom." Saka ko inilabas mula sa shorts ko ang natutulog ko pang ari.

Nanlaki ang mga mata niya saka hindi makapaniwala na tumingin sa akin.

"Halika, lumuhod ka at isubo mo ang b*rat ng tiyuhin mo, huwag mo akong paghintayin, masama akong magalit, bata."

Iyon lang at lumuhod na siya sa pagitan ng mga hita ko.

Itutuloy...