CHAPTER 2
Ivy pov
Tuwing naaalala ko ang nangyari, parang bumabalik ang sakit at lungkot sa aking puso. Naalala ko ang mga gabi na nagigising ako sa ingay ng hangin at ulan, habang unti-unting nagdurusa ang aming bubong sa hampas ng bagyo. Sa bawat patak ng ulan, sa bawat galaw ng hangin, nararamdaman ko ang takot at pag-aalala sa aming sitwasyon.
Ngunit kahit sa mga sandaling hirap, hindi ko iniwan ang aking mga kapatid. Sila ang aking tanging suporta, ang pinakamahalaga sa akin. Bilang panganay, alam kong responsibilidad ko ang alagaan sila. Hindi ko kayang pabayaan sila, lalo na't nawalan na kami ng mga magulang.
Sa bawat umaga, hinaharap ko nang diretso ang mga hamon ng buhay. Parang isang laban na kailangang panalunin araw-araw ang paghahanap ng trabaho upang suportahan ang aming mga pangangailangan. Sa kabila ng mga pagsubok at pagod, hindi ako sumusuko. Dahil sa kanila, dahil sa aking mga kapatid, patuloy akong lumalaban.
Ang mga pangarap ko para sa kanila ang nagpapakilos sa akin. Gusto kong tuparin ang mga pangarap na hindi naabot ng aming mga magulang. Nais kong magkaroon sila ng magandang kinabukasan, kahit na hindi ko alam kung paano namin makakamtan ito.
Ang pagiging nagtataguyod sa murang edad ay napakahirap. Hindi sapat ang aking sahod upang matugunan ang lahat ng aming pangangailangan. Minsan, kami ay napipilitang magtipid sa pagkain o hanapin ang paraan upang makatipid sa gastusin sa paaralan. Ngunit sa kabila ng lahat ng ito, hindi ako nagpapadala sa bigat ng pagsubok. Sinusubukan kong manatiling malakas para sa kanila.
"Hindi ko rin maiwasang magtanong sa sarili kung minsan kung sapat ba ako. Ano kung hindi ko magampanan ang aking tungkulin bilang kapatid? Ano kung hindi ko sila maprotektahan? Ngunit sa bawat pag-aalinlangan, sinusubukan kong isipin ang mga tagumpay na ating naabot. Iyan ang nagbibigay sa akin ng lakas upang patuloy na lumaban.
Hindi madali ang buhay, lalo na para sa katulad ko na lumaki sa hirap. Pero sa kabila ng lahat, pinahahalagahan ko kung saan ako nanggaling. Ang mga aral at values na itinuro sa akin ng aking mga magulang ang nagtuturo sa akin na maging matatag at determinado sa bawat pagsubok.
Hanggang ngayon, patuloy kaming lumalaban, umaasa na isang araw ay magiging mas madali ang buhay. Sa bawat patak ng luha, sa bawat sakripisyo, alam namin na may liwanag sa dulo ng aming mga pagsubok. At sa bawat hakbang na aming ginagawa, patuloy kaming nagtitiwala sa Diyos at sa isa't isa. Dahil sa huli, kami pa rin ay pamilya, handang harapin ang anumang hamon na dumarating sa aming buhay.
"'Ate, gutom kami,' ang sinabi ko habang tinitingnan ang kanilang mga mukha na puno ng pangangailangan at pag-asa. Hindi ko maiwasang maramdaman ang sakit sa aking puso sa kanilang mga salita. Bawat letra ay parang pumipunit sa aking kaluluwa, nagdudulot ng sakit at pangungulila.
"Agaad kong naramdaman ang bigat ng salitang 'gutom' na binitawan ng aking mga kapatid. Hindi ko maipagkakaila ang takot sa aking puso. Alam ko na hindi madali ang aming sitwasyon, ngunit ang marinig ang salitang 'gutom' mula sa kanila ay tila isang kidlat na sumabog sa akin.
Patuloy ang kanilang mga salita habang iniulat nila ang kanilang nararamdaman. 'Ate, wala na kaming kanin,' dagdag ni Bryle, ang batang kapatid na may mabagsik na mga mata. 'Ano ang gagawin natin? Gutom na kami,' sabay-sabay na idinagdag ni Nicolas, ang kanyang mukha ay may seryosong ekspresyon."
"Narealize ko na seryoso ang sitwasyon. Ang salitang 'gutom' ay parang mga suntok na sumisira sa aking diwa. Habang sila'y nagsasalita, tila bawat salita ay dumadaan sa akin tulad ng isang kutsilyo, pumuputol sa aking mga damdamin.
Ngunit kahit na nasa gitna kami ng pangangailangan, sinikap kong itago ang sakit at pag-aalala. 'Wala na kaming kanin,' ang tugon ko sa kanila, sinisikap na manatiling malakas at determinado. 'Dito muna kayo, hahanap ako ng pera para makabili ng kanin.'
Bawat salita ay tila bigat sa aking balikat. Ang maging isang mas matandang kapatid na nag-aalala sa kanyang mga kapatid ay hindi madali. Pero sa kabila ng lahat, sinikap kong manatiling malakas. Alam kong kailangan nila ako, at gagawin ko ang lahat para sa kanila.
Habang ako'y nagsasalita, puno ng pag-asa at tiwala sa akin ang kanilang mga mata. Hindi ko maipagkakaila ang lungkot sa aking puso, ngunit kailangan kong manatiling matatag para sa kanila. Kailangan kong maging ilaw sa dilim na ito, hindi lamang para sa kanila, kundi para sa aking sarili rin.
Bawat hakbang na aking tinahak ay puno ng determinasyon at pag-asa. Habang patuloy akong naglalakad, sinisikap kong itaboy ang mga alalahanin sa aking isipan. Alam kong kailangan kong kumilos, kailangan kong maging matapang para sa aking mga kapatid.
Sa bawat sandaling lumilipas, tila lumalaki ang bigat ng responsibilidad. Pero sa kabila ng lahat, hindi ko pinapayagan ang sakit at pag-aalala na talunin ako. Kailangan kong manatiling matatag, kailangan kong patuloy na lumaban.
Nang ako'y makauwi, patuloy na tumutugtog sa aking isip ang mga salita ng aking mga kapatid. Ang kanilang mga boses ay tila may awit na hindi ko maitatanggi. Bawat sigaw at pakiusap ay nagdudulot sa akin ng sakit na hindi ko maitatago.
Ngunit kahit na nasa gitna ng lahat, hindi ko pinapayagang manalo ang lungkot. Kailangan kong manatiling matatag, kailangan kong maging ilaw sa dilim. Para sa aking mga kapatid, gagawin ko ang lahat.
Kahit na ang gutom ay lalo pang lumalalim, ang pag-asa ay patuloy na nawawala. Bawat oras na lumilipas ay pakiramdam ko'y mas mabigat sa aking balikat. Pero sa kabila ng lahat, hindi ko hahayaang manalo ang lungkot.
Kailangan kong patuloy na lumaban, kailangan kong patuloy na maging ilaw. Para sa aking mga kapatid, gagawin ko ang lahat. Sa kabila ng sakit at pag-aalala, patuloy akong lalaban para sa kanila. Sa kabila ng dilim na sumasaklaw sa aking buhay, patuloy akong maniniwala sa liwanag ng pag-asa."
Nang sumunod na araw, nagising si Ivy na may matinding gutom sa kanyang tiyan, at agad na naisip ang kagyat na pangangailangan ng pagkain para sa kanyang mga kapatid. Determinado siyang hanapin ang paraan upang makakuha ng pera para sa bigas, kaya't nagpasya siyang kumilos. Bawat hakbang na kanyang tinahak ay hindi pinangungunahan ng personal na pagnanasa, kundi ng pangangailangan na magbigay para sa kanyang pamilya.
Dama ni Ivy ang desperasyon para sa pagkain habang ang kanyang kamay ay nakapamamalat sa kanyang walang laman na tiyan. Ngunit alam niya na hindi pagbibigay-sa gutom ang solusyon. Kailangang mag-isip ng malinaw at hanapin ang solusyon, kahit gaano kahirap. Sa kabila ng matinding pangangailangan, tumanggi si Ivy na hayaan ang gutom na magtakda ng kanyang mga desisyon. Kailangan niyang manatiling nakatuon sa kanyang layunin: tiyakin na may sapat na pagkain ang kanyang mga kapatid.
Nagsimula siyang mag-isip ng mga paraan upang kumita ng pera. Sa maliit na bayan tulad ng Leyte, bihirang pagkakataon ang magagamit, ngunit tumanggi si Ivy na magpadala sa discouragement. Armado ng determinasyon at katalinuhan, naniniwala siya na kayang-kaya niyang lampasan ang anumang hadlang. At biglang sumagi sa kanya ang isang ideya—ang magtrabaho bilang isang labandera. Bagaman hindi ito ang pinakamakabonggang trabaho, alam ni Ivy na ito ay magbibigay ng kailangang-kailangang kita.
Na may determinasyon na pampalakas sa kanyang mga hakbang, nagtungo si Ivy upang mag-alok ng kanyang mga serbisyo sa mga tahanan sa kanyang kapitbahayan. Sa bawat pinto na kanyang tinapik, siya'y nagtangan ng bahagyang pag-asa na marahil mayroong nangangailangan ng kanyang tulong. Matapos ang ilang oras ng paghahanap, isang mayamang pamilya ang bumukas ng kanilang tahanan sa kanya. Bagaman hindi ito ang pinakamaganda, tinanggap ni Ivy ang trabaho nang may pasasalamat, alam na ito ay isang hakbang patungo sa pagbibigay para sa kanyang pamilya.
Habang si Ivy ay naglalaba ng mga damit, ang kanyang isipan ay naglakbay patungo sa mga masaya nilang sandali kasama ang kanyang mga kapatid. Sa kabila ng kakulangan sa materyal na yaman, lagi silang mayroong tuwa sa bawat isa. Ngayon, determinado si Ivy na ibalik ang kaligayahan na iyon sa pamamagitan ng pagtiyak na mayroon silang sapat na pagkain. Sa bawat piraso ng damit na nilalaba niya, siya ay nagpapatibay ng kanyang pangako sa kapakanan ng kanyang mga kapatid.
Sa paglipas ng araw, tinanggap ni Ivy ang kanyang bayad na may pakiramdam ng ginhawa at pasasalamat. Bagaman ito ay pansamantalang solusyon lamang, nagawa niyang makakuha ng sapat na pera para sa bigas. Na may pusong puno ng determinasyon, alam ni Ivy na magpapatuloy siyang magsumikap para sa mas magandang kinabukasan ng kanyang pamilya. Sa bawat hinga niya at bawat hakbang na kanyang ginagawa, nananatili si Ivy na matatag sa kanyang paghahangad ng mas maliwanag na bukas.
Matapos tanggapin ang kanyang bayad, walang sinayang na oras si Ivy sa pagtungo sa palengke upang bumili ng bigas at ilang ulam para sa kanyang mga kapatid. Ang bigat ng responsibilidad ay mabigat sa kanyang balikat habang siya ay naglalakad sa siksikang palengke, ang usapan ng mga tindero at mga mamimili ay bumabalot sa kanya tulad ng isang nakakagaan ngunit nakakalulang himig.
Sa paglapit niya sa tindahan ng bigas, maingat na inisa-isa ni Ivy ang halaga na kaya niyang bilhin gamit ang kanyang pinaghirapang pera. Alam niya na bawat sentimo ay mahalaga, at determinado siyang gawin ang pinakamahusay sa kanyang kayang gawin. Na may pagmamalaki at tagumpay, ibinigay niya ang pera at tiningnan habang ang tindero ay nagkakaladkad ng bigas sa isang sako, ang laman nito ay hindi lamang mga butil kundi ang pag-asa at sustansiya para sa kanyang pamilya.
Na may determinasyon na nagpapalakas sa kanyang mga hakbang, si Ivy ay nagtungo upang mag-alok ng kanyang mga serbisyo sa mga tahanan sa kanyang kapitbahayan. Sa bawat pinto na kanyang tinapik, siya'y nagdala ng isang kislap ng pag-asa na marahil ay mayroong nangangailangan ng kanyang tulong. Pagkatapos ng ilang oras ng paghahanap, isang mayamang pamilya ang bumukas ng kanilang tahanan sa kanya. Bagamat hindi ito ang pinakamagandang sitwasyon, tinanggap ni Ivy ang trabaho nang may pasasalamat, alam niyang ito ay isang hakbang patungo sa pagbibigay para sa kanyang pamilya.
Habang si Ivy ay naglalaba ng mga damit, ang kanyang isipan ay naglakbay sa mga masayang sandali na kasama ang kanyang mga kapatid. Sa kabila ng kakulangan sa materyal na yaman, laging mayroon silang tuwa sa isa't isa. Ngayon, determinado si Ivy na ibalik ang kaligayahan na iyon sa pamamagitan ng pagtiyak na mayroon silang sapat na makakain. Sa bawat piraso ng damit na nilalaba niya, kanyang pinatitibay ang kanyang pangako sa kapakanan ng kanyang mga kapatid.
Sa pagtatapos ng araw, si Ivy ay tumanggap ng kanyang bayad na may pagtitiwala at pasasalamat. Bagamat ito ay pansamantalang solusyon lamang, nagawa niyang makakuha ng sapat na pera para sa bigas. Sa pusong puno ng determinasyon, alam ni Ivy na magpapatuloy siyang magsumikap para sa mas magandang kinabukasan ng kanyang pamilya. Sa bawat hininga niya at bawat hakbang na kanyang ginawa, mananatili si Ivy na matatag sa kanyang paghahangad ng mas maliwanag na bukas.