Lihim Sa Dilim

Tahimik ang gabi sa malayong bayan ng San Isidro, pero ang puso ni Ezperanza ay umaalon ng di-matinag na kaba. Sa isang sulok ng lumang bahay ng kanyang pamilya, mahigpit niyang hinawakan ang maleta habang nakatitig sa bintana na parang naghahanap ng sagot sa dilim. Tatlong araw na siyang nakahanda para sa isang desisyong hindi niya kailanman inisip na pagdadaanan niya — ang pagpapalit bilang nobya ng kanyang tumakas na kapatid na si Selina. “Hindi ko kayang gawin ‘to,” bulong niya sa sarili. “Pero wala na akong pagpipilian. Para sa pamilya…” Sa isip niya, ang lahat ng sinasabi sa kanya tungkol sa kanyang magiging asawa ay isang pangit na larawan ng lalaking papasok sa kanyang buhay — isang lalaking may sakit, pangit, at malapit nang mamatay. “Tatagal lang daw kami ng tatlong buwan, saka na ako aalis,” ang sabi ng kanyang ina na may halong pag-iyak at pag-utos. Dinala siya sa malaking mansyon sa bukang-liwayway, isang bahay na mistulang palaisdaan ng mga lihim at bulong-bulungan. Doon niya makikilala si Rafael. Nang pumasok siya sa malawak na sala, tumigil ang hininga niya. Hindi siya sinalubong ng isang lalaking may mukha ng sakit, kundi isang lalaking may maskara ng misteryo at kapangyarihan. Mataas, matipuno, at may mga matang sumisindi ng apoy. Si Rafael — ang lalaking sinasabing malapit nang mawala sa mundong ito. “Ezperanza,” mahinang tinawag ng lalaking may malalim na boses na mistulang musika sa kanyang tenga. “Maligayang pagdating.” Hindi niya maiwasang humawak sa dibdib niya, tila nalito sa init ng kanyang nararamdaman. Sa kabila ng mga kuwentong narinig niya, may kakaibang enerhiya si Rafael — isang halong lakas, tapang, at lalim na hindi niya maintindihan. Nang haplosin siya ng mga kamay ni Rafael sa kanyang braso, ang katawan niya’y sumiklab sa isang di-maipaliwanag na apoy. Hindi kaya mali ang aking napuntahang bahay? Ngunit ito nga ang saad ng aking magulang? bulong niya sa sarili. --- Tahimik ang gabi sa mansyon ng pamilya de Vera, ngunit naglalagablab ang damdamin ni Ezperanza sa loob ng kanyang dibdib. Ang mga matang dati’y puno ng takot at alinlangan ay ngayo’y sinilayan ng kakaibang apoy nang unang makita niya si Rafael — ang lalaking lahat ng narinig niya ay ang pangit at maysakit, ngunit sa katunayan ay may angking alindog at lakas na nagbabad sa bawat galaw niya. “Maligayang pagdating, Ezperanza,” wika ni Rafael, ang tinig niya’y malalim at puno ng pang-akit, habang marahang iniaabot ang kamay para tulungan siyang bumaba sa hagdan. Hindi mapigilan ni Ezperanza ang pagkurog ng katawan nang maramdaman niya ang init ng kamay ni Rafael sa kanya. Para bang may kuryenteng dumaloy mula sa kanyang balat papunta sa puso. Hindi siya ang dalagang inaasahan niyang magiging sarili sa kasal na ito. Siya’y naging isang palit na nobya — ipinadala para punan ang puwang ng kapatid na tumakas nang walang paalam. Ngunit hindi niya inaasahan na ang lalaking pag-aasawan niya ay isang napakagwapong lalaki. Lumapit si Rafael sa kanya, ang mga matang nakatitig nang diretso sa kanyang kaluluwa. “Alam kong marami kang tanong,” bulong niya, habang ang mga kamay ay dahan-dahang kumikiskis sa kanyang likod, nagdudulot ng kilabot sa bawat haplos. “Hindi mo alam ang gagawin ko sa iyo sa dilim,” dagdag niya, habang ang hininga ay dumadampi sa leeg ni Ezperanza. Napaungol si Ezperanza sa pagkakabigla at kasabay nito’y pagkalunod sa kakaibang sensasyon. Ang katawan niya’y tila nagigising mula sa matagal nang pagkaantok. “A-anong gagawin niyo po,” sagot niya, sabay titig na may halong kaba. Iniisip niyang kailangan niya lamang tiisin ang tatlong buwan at pwede na siyang makalaya. "Sa ngayon matulog ka na muna, kailangan mong makapagpahinga at ika'y galing pa sa mahabang byahe." Sa gabing iyon, hindi lamang ang dilim ang bumalot sa kanila. May mga lihim na unti-unting sumisingit, may apoy na handang sumiklab, at isang labanang higit pa sa kanilang inaasahan ang nagsisimula. --- Nasa loob si Ezperanza ng malawak na mansyon ng pamilya de Vera, habang tahimik na pinapalibot siya ng mga katulong. Hindi niya maalis ang kaba na sumasagi sa dibdib—hindi lamang dahil sa lugar na ito, kundi dahil sa mabigat na papel na kailangang gampanan. “Dito po ang inyong mga kwarto, Binibini,” wika ni Aling Rosa, ang pinakamatandang katulong, habang dahan-dahang ipinapakita ang bawat sulok ng bahay. “Ang mansyon na ito ay matagal nang pag-aari ng inyong asawa’t ng kanyang pamilya.” Habang naglalakad sa mahabang koridor, sinubukan ni Ezperanza na magpakalma. Naiisip niya ang dahilan kung bakit siya napilitang pumalit sa kapatid niyang tumakas — isang malaking tradisyon na nag-uugnay sa dalawang pamilya. “Alam po ninyo,” anang Aling Rosa, “sa pamilya ninyo at ng de Vera, matagal nang pinananatili ang isang kasunduan. Bawat henerasyon ay may ipapakasal sa pagitan ng dalawang angkan, para mapanatili ang kapangyarihan at yaman.” Napatingin si Ezperanza sa malawak na bintana, habang iniisip ang bigat ng tradisyong iyon. Ang kapatid niyang si Selina ay tumakas, hindi na kayang gampanan ang papel na iyon. Kaya siya ang napili — isang palit na nobya na kailangang sundin ang mga alituntunin ng kanilang pamilya. “Hindi lang ito basta kasal,” dagdag ni Aling Rosa, “ito ay kasunduan na kailangang matupad para hindi masira ang magandang relasyon ng mga pamilya. Kaya’t napakahalaga na gampanan mo ng buong puso ang pagiging asawa niya.” Sa kabilang dako, abala si Rafael sa kanyang opisina sa lungsod. Malayo siya sa mansyon, ngunit alam niyang dapat ay maayos ang lahat. Hindi niya alam kung paano tatanggapin ni Ezperanza ang buhay na itinalaga sa kanya, pero sigurado siya na ang papel niyang ito bilang isang tagapagmana ay hindi basta-basta. Habang nagpapatuloy ang tour, dahan-dahan ring pumapasok sa isipan ni Ezperanza ang ideya na hindi siya lang basta palit — siya ang susi sa pagpapanatili ng yaman at kapangyarihan ng dalawang pamilya. At sa kabila ng lahat ng ito, may isang lihim na unti-unting sumusulpot sa kanyang puso — isang apoy na hindi niya inaasahan, mula sa lalaking ipinapakasal sa kanya. Habang naglalakad si Ezperanza sa malawak na hardin ng mansyon, paulit-ulit sa kanyang isip ang mga kuwentong narinig tungkol kay Rafael — ang lalaking sinasabing pangit, may sakit, at malapit nang mawala sa mundo. Ngunit sa bawat sandali na tinitingnan niya ang larawan at alaala ng lalaking ito, nag-aalab ang kanyang damdamin sa isang bagay na hindi niya maipaliwanag. “Bakit hindi siya pangit?” bulong niya sa sarili habang pinagmamasdan ang mga bulaklak na nilalaro ng hangin. Sa isang sulok ng mansyon, napansin niya si Aling Rosa, ang matandang katulong, na abala sa paglilinis ng antigong mga gamit. “Aling Rosa,” mahinang wika ni Ezperanza, “bakit kaya hindi ipinapakita ni Rafael ang kanyang tunay na mukha sa mga tao? Bakit kailangang itago ito?” Ngumiti si Aling Rosa, may taglay na hiwaga sa mga mata. “Alam mo, Binibini,” sabi niya, “si Rafael ay higit pa sa isang gwapong lalaki. Napakaganda at napakalakas niya — isang lalaking ang kagandahan ay nakakasilaw.” Napangiti si Ezperanza, ngunit nag-aalangan. “Hindi niya gusto na piliin siya dahil sa itsura niya lamang,” paliwanag ni Aling Rosa. “Kaya palaging may takip sa mukha si Rafael kapag nasa publiko. Ayaw niyang masilaw o matukso ang mga babae — ayaw niyang piliin lang dahil sa kagwapuhan niya.” Napatingin si Ezperanza sa malayo, na parang unti-unting nauunawaan ang bigat ng misteryo at responsibilidad na nakapaloob sa kasal nila.