Hardin Ng Mga Gamugamo

Chapter 2

Napansin kong naging malungkutin si Lukas nang nagdaang mga araw. Tulala at mukhang may malalim na iniisip. Napapadalas rin ang paghugot ng malalim na hininga kaya naman no'ng pinapastol namin ang aming kalabaw sa parang ay, "May problema ka ba, Koy?"

Itinali na muna niya ang lubid ng kalabaw sa puno ng talisay saka niya ako sinagot. Umupo siya sa malaking ugat ng puno at nasa malayo ang tingin.

"D-dalawang araw mula ngayon, pupunta na akong Maynila?"

"A-ano? Anong gagawin mo roon? Kailan ka babalik?" Bulalas ko na bagamat hirap akong makapagsalita gawa ng paninikip ng aking dibdib sa posibilidad ng aming paghihiwalay.

"May nakilala kasi akong isang coaching staff ng basketball team sa isang sikat na unibersidad sa Maynila noong pista sa bayan na nagkataong timekeeper ng paliga ng basketball na sinalihan ng team ko. Aniya, malaki raw ang potensiyal kong maging bahagi ng varsity nila dahil sa pinakita kong galing sa paglalaro kung kaya ni-recruit niya ako. Kinuha niya ang buo kong pangalan at address. At ang sabi niya sa panahong iyon ay babalik siya ng isang linggo upang ipagpaalam ako sa aking mga magulang subalit dumaan na lang ang dalawang buwan ngunit wala pa rin siya. Kaya naman hindi na ako umasa at naisip kong baka may nakita na silang bagong recruit na mas magaling at matangkad pa sa akin ngunit kahapon nagulat na lang ako nang dumating siya sa bahay kasama si Kapitan upang hingin ang pahintulot nina Itay at Inay" Pahayag niya.

"Kung ganoon, bakit biyernes santo iyang mukha mo? Diba pangarap mong makapag-aral sa kolehiyo at iyan na yata ang hinihintay mong pagkakataon na makamit iyon!" Ang sabi ko naman sa pinasigla kong boses. Pero sa totoo lang para na akong maiiyak sa panahong iyon.

"Marahil iyan na ang tugon sa aking mga dasal para makapag-aral at mabigyan ng magandang bukas ang aking pamilya. Subalit hindi ko rin naman maitatwang nalulungkot ako dahil magkakalayo na tayo!"

Sa sinabi niyang iyon ay hindi ko na napigilan ang aking mga luhang bumagsak at pinahid ko naman nang mabilisan gamit ang aking palad.

Sa pagkakataong iyon, nagtagpo ang aming mga damdamin, iisa ang nararamdaman nito, kalungkutan at pangungulila sa napipinto naming paghihiwalay. Dalawang taon na rin kasi ang itinakbo ng aming pagkakaibigan. Grade 4 pa lang ako noong nagsimula iyon.

"Sanay naman ako sa hirap e, at kaya kong buhayin ang sarili sa ganitong uri ng pamumuhay kaso hindi lang naman ang sarili ko ang dapat kong igapang. May mga magulang din ako at mga kapatid na nangangarap na makalasap man lang kahit kunting ginhawa sa buhay. At sa tingin ko nasa akin ang susi upang makamit iyon!"

Pagpapatuloy niya. Naantig naman ako sa ipinakita niyang pagmamalasakit sa kanyang pamilya. Nakaka-relate ako sa kanyang mga sinabi dahil tulad ko, panganay din ako sa pamilya. Kumbaga kami iyong kadalasan na maging bread winner.

"Dalawang taon na rin, Koy mula noong gumraduate ka sa hayskul. Kung tutuusin, second year college kana sana ngayon kaya huwag mong palagpasin ang opurtuninad na kumakatok sa'yo dahil minsan lamang iyan dumarating sa ating mga buhay. Sa totoo lang masakit din sa akin na magkakahiwalay tayo. Nasanay na akong nakikita ka sa araw-araw at palagi kong kasama saan man ako magpunta. Hindi lang basta tapat na kaibigan ang naging papel mo sa buhay ko kundi isa ka ring ulirang Kuya sa aming magkakapatid...."Idadagdag ko pa sana ang, "At lihim kong minahal ng husto!" Subalit sinarili ko na lamang at baka pagatawanan lang niya ako.

Inakbayan niya ako. "S-salamat sa pag-unawa, Koy. Isa ka sa mga dahilan ng aking pagsusumikap. Sakali mang maambunan ako ng swerte, ibabahagi ko sa'yo ang kalahati nito!"

Isang pilit na ngiti ang aking pinakawalan. Wala ng mga salitang namutawi sa aking bibig gawa nang paninikip ng aking dibdib na para bang may nakadagan na mga unan dito.

Ngunit nang sinabi niyang babalik siya sa susunod na linggo upang dumalo sa aking graduation ay kahit papaano nakaramdam ako ng kasiyahan. Isa pa naman siya sa pinakamahalagang tao sa buhay ko na ninais na naroon sa pag-akyat ko sa entablado.

Kaya hayun sinulit namin ang natitirang araw na kami ay magkasama. Naligo kami sa patubigan na siyang dati naming ginagawa. At noong nagsawa na, sa ilalim ng puno ng talisay kami panandaliang humimlay at pinapatuyo ang aming mga basang katawa.

At habang pinapanood namin ang mga ibong tagak na naghahanap ng makakain sa tapat na palayan, kinabig niya ang aking ulo at inihilig iyon sa kanyang balikat. Nalalanghap ko ang lalaking-lalaki niyang amoy.

"Mamimiss kita, Koy. Itong patubigan, na kung saan tayo palaging naliligo, ang parang na kung saan tayo nagpapalipad ng saranggola. Ang pagsampa natin sa kalabaw. Ang pamimingwit natin ng isda roon sa dam. At higit sa lahat...!"

Tumitig siya sa akin. Tumitig din ako sa kanya. Unti-unti niyang inilapit ang kanyang mukha. Pumikit ako at naramdaman ko ang pagdampi ng kanyang labi sa aking labi. Ramdam ko ang kalambutan noon.

Iyon na marahil ang huling halik namin sa isa't isa kaya sinulit namin ang pagkatataon na nauwi na naman sa pagpapaalpas ng init sa aming mga katawan. Kapwa kami humihingal nang matapos kami.

"Mas higit kitang mami-miss, Koy. Dahil maiiwan sa lugar na ito ang mga alaala mo na siyang lagi kong hahanap-hanapin!"

Nangilid ang aking mga luhang hindi namamalayan.

"Basta, tandaan mo, Koy, itong ginagawa natin sa atin lang 'to ha. Huwag mo itong gawin sa iba. At mag-aral ka ng mabuti. Huwag ka munang mag-asawa nang maaga"

Tumango ako. At sa isip ko, "Paano naman ako magkaasawa e, sa ikaw iyong gusto ko"

At nagulat naman ako nang itinanong niyang, "Naranasan mo na bang magmahal, koy?"

Siympre Oo, at siya iyon ngunit nahihiya lang akong isatinig dahil naroon sa isip ko na baka pagtawanan lang niya ako. Baka masabi pa niyang nag-aasume ako na may gusto rin siya sa akin dahil iyong mga maseselang bagay na aming ginagawa ay bahagi lamang iyon ng palagi niyang sinabing "exploration" at "pampalipas libog.

Kaya ang nasabi ko na lang ay, "H-hindi pa, ang bata ko pa kaya para mainlab. May gatas pa raw ako sa labi sabi ni Inay.

Nakita ko ang pagtingala niya sa kalangitan. Kibit-balikat na sinabing "Sabagay"

Panandaliang namayani ang katahimikan sa aming pagitan at siya rin ang nagbasag nito.

"Pero may crush ka naman siguro?"

"Oo n-naman. M-marami!"

"Uy, may crush na pala si Parekoy ko"

Sabay sundot sa aking tagiliran.

Napakislot ako. "At ikaw iyon, Koy" Sagot muli ng aking utak.

Medyo kinabahan naman ako sa katatanong niya sa mga ganoong bagay dahil pakiramdam ko nagi-guilty ako. Di ako mapakali at baka madulas pa ang aking dila at masabing sa kanya ako nagkakagusto.

"I-ikaw, Koy naranasan mo na ba ang mag mahal?" Ang tanong ko naman para ma-divert sa kanya ang usapan.

"Oo naman at ang sarap sa pakiramdam. Iyong tipong gaganahan ka sa iyong mga ginagawa dahil siya palagi iyong laman ng iyong isip at ang mga ngiti niya ang papawi sa hirap at pagod na iyong nararamdaman"

"Ang swerte naman ng babaeng iyon" Ang malabnaw kong wika dahil naroon sa loob ko ang matinding pagseselos sa taong kinahuhumalingan niya.

Iyon ang unang beses na makaramdam ako ng pagseselos at ang sakit pala sa dibdib lalo pa't wala kang kakayanang ipagtapat iyong naramdaman mo sa isang tao.

"Napakaswerte nga niya at siyempre napakaswerte ko rin siguro sa kanya"

"Siguro? Hindi pa ba kayo magnobyo? Hindi mo pa ba siya nililigawan o talagang binasted kana niya?"

Humagalpak ako ng tawa. Nakita ko naman ang pagseryoso ng kanyang mukha. Mga mata niya'y nakatuon muli sa mga ibong tagak na nangangalahig ng makakain sa palayan na nasa tapat namin.

"Napakabata pa niya para ligawan. Kung sa prutas, hilaw pa kaya hindi pa pwedeng pitasin at kainin. Saka na siguro kung nasa hustong gulang na siya at may narating na ako at may maipagmamalaki na. Hindi rin naman ako nagmamadali e. Ang pag-ibig ay hindi minamadali, may tamang panahon para diyan"

"E, paano kung sa paghihintay mo ng tamang tiyempo mauunahan ka ng iba? Lovelife na sana, naging bato pa. Diba dapat ipagtapat mo na iyon sa kanya para atleast alam niya. Para malaman mong may pag-asa ka ba sa kanya o wala kaysa naman hinihintay mo iyang tamang panahon na iyan e, wala naman pala siyang gusto sa'yo" Ang payo sa kanya na para bang may karanasan na ako sa mga ganoong bagay.

"Kung mangyari mang maunahan ako ng iba, ibig sabihin lang hindi talaga kami ang nakatakda para sa isa't isa. Naniniwala kasi ako na kapag kayo 'yong nakatadhana, kahit na anuman ang mangyari, kayo parin ang magkakatuluyan sa huli"

"Iaasa mo na lang ba sa tadhana ang lahat? Hindi mo lang ba siya ipaglalaban?"

"Koy, alam mo. Hindi sa lahat ng pagkakataon ay kailangan mong ilaban ang iyong nararamdaman. Halimbawa na lang kung ang taong mahal mo ay may minamahal ng iba at nagmamahalan sila. Sa tingin mo, makatarungan pa bang ipaglaban ang iyong nararamdman sa taong iyon gayung alam mo namang wala ka ng pag-asa sa kanya? Maatim mo bang agawin ang kending nasa bibig na ng iba? Hindi masama ang magmahal dahil karapatan natin ito. Subalit kailangan din nating lumugar sa kung ano ang nararapat. Walang masama kung ipaglalaban mo ang iyong minamahal basta siguruhin mo lang wala kang inaapakang iba!"

Tumango na lamang ako sa pahayag niyang iyon. Tama din naman kasi ang mga sinabi niya bagama't may iilang linya na hindi ko pa lubusang nauunawaan dahil nasa murang edad pa lamang ako.

"Koy, ito na ang huling gabing makakatabi kita sa pagtulog" Ang malungkot niyang sabi nang mahiga na kami sa aking silid.

Nakaunan ako noon sa kanyang braso. Nakatagilid akong paharap sa kanya at nakadantay ang isa kong paa sa kanyang binti. Mistula kaming magsing-irog sa ayos naming iyon.

"Oo nga e. Ang lungkot ko na siguro kapag nandoon ka na sa Maynila" Ang sabi kong pinipigal ang huwag maluha.

Dinampian naman niya ng halik ang aking ulo. Saka sinuklay-suklay ang buhok ko gamit ang mga daliri niya.

"Samahan mo ako sa bayan bukas, may bibilhan lang ako"

Alas tres ng hapon ay tumungo na kaming bayan upang mamili ng mga iilang personal niyang gamit gaya ng tootbrush, toothpaste, brief at tuwalya. Magbabayad na lang siya sa kahera ng maispatan niya ang isang teddy bear na skyblue ang kulay sa standee at kinuha niya iyon at isinama sa kanyang mga babayarang items.

"Kalaki-laki mo na, magti-teddy bear ka pa?" Ang pagsaway ko. Medyo natawa naman iyong dalagang kahera.

"H-hindi naman 'yan akin e, kundi para sa'yo. Yakapin mo lang ang teddy bear na iyan kapag nami-miss mo ako. Isipin mong ako na rin iyong niyayakap mo"

"Wow, ang sweet naman ninyong magkapatid, Kuyang pogi!"

Hindi napigil ng kahera ang sarili na umeksena. Ang mga mata niyang nagpabaling-baling ng tingin sa amin ni Lukas, halatang kinikilig.

Ngunit mas tumagal ang pagkakatitig niya kay Lukas, iyong titig na parang hinuhubaran niya iyong tao. Nairita naman ako. Nakaramdam kasi ako ng panibugho. Ngunit akin ring naisip na wala ako sa posisyon na magselos dahil una, lalaki si Lukas at gwapo pa kaya natural lang na maraming mga babae ang mahuhumaling sa kanya. Lalo na kapag nasa Maynila na siya at isa ng sikat na basketbolista sa college.

At pangalawa, bagama't may nangyayari sa aming maseselang bagay, hindi naman iyon patunay na may nararamdaman din siya sa akin dahil sigurado akong lalaki si Lukas, lalaking malibog kaya kahit lalaki, pinapatos.

Kaya ngayon pa lang habang maaga pa, kailangan kong iwaglit sa aking puso ang espesyal kong nararamdman sa kanya at kung may maiiwan man, iyon ay ang aming pagkakaibigan. Ako din naman kasi ang talo sa huli kapag hinayaan kong mahulog nang tuluyan ang sarili sa kanya.

"Sweet talaga kami niyan sa isa't isa, Miss at napakaswerte ko na magkaroon ng kapatid na kagaya niya. Mahal na mahal ko 'yan alam mo ba?" Ang wika naman ni Lukas doon sa nakangiting kahera na talagang pinaninindigan ang aming pagiging magkapatid.

Ewan, pero di sinasadyang nagdulot iyon ng kirot sa aking puso. Talaga pa lang wala akong aasahan sa kanya sapgakat kapatid lang iyong turing niya sa akin. Iyon ang dapat kong ipaiintindi sa aking sarili.

Hindi na pinabalot ni Lukas iyong teddybear na binili niya para sa akin. Hawakan ko na lang daw iyon nang saganun masanay na ako na parang siya rin iyong teddy bear na hinahawakan ko at niyayakap dahil bukas na ang napipinto niyang pag-alis.

Nang makalabas kami sa naturang tindahan ay tumungo kami sa kaisa-isang photoshop ng aming bayan. Magpapa-picture daw kami para may ala-ala kami sa isa't isa at kapag hindi na raw ako makuntento sa pagyakap ng teddybear na bigay niya, titignan ko lang daw iyong picture namin at ganoon din ang gagawin niya kapag tamaan ng lumbay doon sa Maynila.

Umupo ako sa isang maliit na bangko habang siya'y nakatayo sa aking likuran at ang mga braso niya'y nakalingkis sa aking magkabilang balikat. Kapwa kami nakangiti nang kinukunan kami.

Dalawang kopya naman ang ipinaimprinta niya. Ang isa ay para sa kanya at ang isa naman ay sa akin. Isinilid ko na muna sa bulsa ang larawan namin at iyong sa kanya, nakita kong isiniksik niya iyon sa kanyang pitaka.

Matapos naming magpakuha ng larawan ay pumasok kami sa isang karenderya na may videoke sa loob.

"Umiinom ka ba, Koy?" Tanong niya nang maupo kami sa dulong mesa malapit sa videoke machine.

"H-hindi e, baka mapagalitan ako ni Itay!" Sagot ko naman na sinabayan ng pag-iling.

"Kunti lang naman"

"Kahit na baka maamoy niya!"

"Okey, ako na lang ang iinum. At ikaw, kumain ka na lang, mag-order ako ng pagkain para sa'yo"

Tumayo siya at nag-order nga siya ng pagkain para sa akin at dala na niya iyon nang siya ay makabalik. Bukod sa sofdrinks, may inorder din siyang suman dahil alam niyang paborito ko iyon.

Nakatitig lang siya sa akin habang kumakain ako. Waring dinidetalye niya sa kanyang isip ang aking kabuuan. "Titig ka lang ba sa akin, hindi ka ba kakain. Akala ko ba iinom ka?" Ang sabi ko.

"Mapagmasdan lang kita, solved na ako"

Mistula namang kumawala ang aking puso sa kanyang sinabi. Ewan, alam kong biro lang naman niya iyon na kadalasan niyang ginagawa subalit hindi ko pa rin maiwasang kiligin. Kung iyon ay balewala lang sa kanya, sa akin naman ay nagdudulot iyon ng kakaibang kasiyahan na bagama't malabong mangyaring may nararamdaman din siya sa akin.

Maya-maya lang dumating iyong babaeng tindera dala ang isang bote ng beer na kanyang inorder at chicharong bulaklak na kanyang pulutan.

Nang makaubos ng isang baso, nakita kong tumayo siya upang kunin iyong songbook ng videoke. "Kakanta ka, Koy ha!" Habang paisa-isang binubuklat ang pahina ng songbook.

"Ayoko, ampangit ng boses ko!" Tanggi ko at hindi na niya ako pinilit.

Napansin ko namang medyo natagalan siya sa pagpili ng kakantahin kaya,

"Ano bang kanta ang hinahanap mo?" Usisa ko na sinagot naman niya ng,

"Iyong kantang para sa minamahal ko"

Natahamik naman ako sa sagot niyang iyon. Pakiramdam ko bumara iyong suman na kinakain ko sa aking lalamunan.

Talaga pa lang may minamahal na si Lukas at anong sakit iyon para sa akin. Parang gusto ko na tuloy na umuwi na lang para hindi ko na marinig iyong pagkanta niya na idini-dedicate niya sa kanyang minamahal.

Pero dahil sa ayokong magtaka siya sa biglaan kong pag-alis ng walang sapat na dahilan, ini-enjoy ko na lamang ang sarili ko sa pagkain ng suman na binili niya para sa akin. Nagkunwari akong ayos lang ang lahat.

Tumayo siya at nagtungo sa videoke upang ihulog iyong barya. Dalawang kanta lang ang nakita kong nag-register sa machine.

Nagsimula na iyong intro subalit ang mga mapupungay niyang mga mata ay sa akin nakatitig na para bang nasa akin makikita iyong mga lyrics.

Just an ordinary song

To a special girl like you

From a simple guy

Who's so in love with you

Hindi man ganoon kaganda ang kanyang boses subalit hindi naman sintonado. Ngunit ramdam kong inlab nga si Lukas base na rin sa paraan ng pagkanta niya, iyong parang may pinaghuhugutan.

Nakikinig lang ako habang kumakanta siya. Kung sa akin lang siguro niya iyon inihahandog marahil sinabayan ko pa siya. Pero dahil sa para naman iyon sa babaeng mahal niya, no comment na ako. Kinikimkim ko ang kirot na dulot nito sa akin.

I may not have much to show

No diamonds that glow

No limousines

To take you where you go.

Ewan, ngunit nang binibigkas na niya ang ikalawang stanza at sa akin pa rin nakatitig ay hindi ko na maiwasang makaramdam ng kilig. Paano kasi, talaga namang nakakadala ang mga titig niya sa akin. Ang mapupungay niyang mga mata. Ang medyo may kakapalan niyang kilay, ang matangos niyang ilong, ang mapupula niyang labi na minsan ko ng natikman at ang dimple niya sa kaliwang pisngi na siyang mas lalong nakadagdag sa kanyang kapogian. Lahat ng iyon ay diniditalye ko sa aking isip at iyon ang gusto kong mananatili sa aking alaala habang wala siya.

But if you ever find yourself

Tired of all the games you play

When the world seems so unfair

You can count on me to stay

Just take some time

To lend an ear

To this ordinary song

Nang matapos niya iyong kantahin ay saka ko lamang naunawaan ang hatid na mensahe no'ng kanta. At pumasok na lang bigla sa isip ko na kung naging babae lang ako at liligawan ako ni Lukas, hindi ako magdadalawang isip na siya ay sagutin.

Simpleng tao lamang si Lukas. Maaring wala siyang yaman na pwedeng maipagmamalaki subalit sapat na ang kababaan niya ng loob at kasipagan upang siya ay mahalin.

Totoo siyang tao at ramdam kong tapat siya kung magmahal. Talagang napakaswerte ng babaeng mamahalin niya. At masasabi kong maswerte na rin ako dahil naging parte ako ng buhay niya bilang isang tapat na kaibigan.

Umupo siya sa tabi ko at umakbay sa akin nang nagsimula na ulit iyong intro ng susunod niyang kakantahin.

"Sabayan mo ako ha, kahit sa isip mo lang. Dahil ang kantang ito ay para sa'yo, Koy!"

We used to be frightened and scared to try

Of things we don't really understand why

We laugh for a moment and start to cry

We were crazy

Now that the end is already here

We reminisce 'bout old yells and cheers

Even if our last hurrahs were never clear

Farewell to you my friends

We'll see each other again

Don't cry 'cause it's not the end of everything

I may be miles away

But here is where my heart will stay

With you, my friends with you

Panay ang pagbulwak ng aking mga luha habang kinakanta niya ang awiting iyon. Iyon ay isang kanta ng pamamaalam na swak na swak sa amin.

Habang nasa kasagsagan siya ng pagkanta, naglakbay naman ang aking diwa sa nakaraan kung paano kami nagsimula. Ang unang beses ng pakikipag-usap ko sa kanya noon nang inutusan ako ni Itay na puntahan siya sa kanila upang ipaalam na magpapaharvest kami ng niyog at binigyan niya ako ng suman.

Nang masugatan ako sa balikat gawa nang dumulas sa kamay niya iyong hawak niyang itak sa itaas ng puno ng niyog at anong pag-aalala niya habang nilalapatan ako ng paunang lunas sa aking sugat.

Naalala ko rin ang araw nang tinuruan niya akong lumangoy sa irigasyonng palayan matapos naming paliguan ang kalabaw. Ang pag-akyat sa puno. Ang pag-asinta ng ibon gamit ang tirador, kung paano ang tamang pagsampa sa kalabaw at humawak ng araro. Lahat ng iyon at ang iilang mga bagay pa na sa kanya ko natutunan at siyempre iyong pagmulat niya sa akin sa pagsasarili na nauwi sa palihim naming p********k.

Sa kanya ko unang naranasan ang tamis ng isang halik, at ang sumubo na bagamat alam kong mali subalit nakapagdulot naman iyon ng kakaibang kasiyahan sa akin. Isang katuparan na rin iyon lalo na sa akin na may lihim na pagsinta sa kanya.

Subalit ang lahat ng iyon ay matutuldukan na dahil sa nalalapit na niyang pag-alis upang tahakin ang panibagong landas ng kanyang buhay, ang pagkamit niya sa kanyang mga pangarap.

Masakit sa akin ang napipinto naming paghihiwalay subalit ang maging bahagi ako sa pagkamit niya sa mga pangarap niyang iyon ang siyang pakonswelo ko sa aking sarili upang malabanan ko ang lumbay at pangungulila.

Hindi biro ang malayo sa isang taong higit pa sa kaibigan ang turingan ninyo sa isa't isa ngunit kailangan din nating isipin na sa mundo na ating ginagalawan ay walang nanatili, lahat ay lumilipas ngunit may magagandang alaala namang maari nating babalik-balikan na nakapagdudulot ng ngiti sa ating mga labi.

Pinahid ni Lukas ang mga luha ko sa mata gamit ang kanyang palad. Isang nakakabighaning ngiti ang iginawad niya sa akin bagama't naroon sa mga mata niya ang lungkot sa aming pagkakahiwalay.

Ang ngiti niyang iyon ang rumehistro sa aking isipan hanggang sa mahiga ako sa aking silid kinagabihan. Ang dating masayang silid noong kasama ko pa siya ngayon ay tila nawalan na ng buhay. Hirap akong igupo ng antok dahil ang mukha niya ang sumusulpot sa aking ulirat.

Hanggang sa natagpuan ko na lamang ang sariling nakayakap sa teddy bear na bigay niya na pinangalanang MarLu, hango sa pinagsamang mga pangalan naming Mario at Lukas.

Hindi ko na naman napigil ang aking mga luha na huwag pumatak dahil bukas na ang nakatakda niyang pag-alis. Ngayon pa lang ay sobra ko na siyang nami-miss. Hanggang sa may narinig akong sitsit sa tapat ng bintana. Nang aking tiningnan, si Lukas iyon na suminyas sa aking pagbuksan ng pintuan at kaagad din naman akong tumalima.

"Bakit ka pumarito, akala ko ba'y maaga kang matutulog dahil maaga kang susunduin bukas ng coach mo?" Ang tanong ko nang nasa loob na kami ng aking silid.

"Galit na galit e, ayaw paamo sa akin at mukhang ikaw ang hinahanap!" Sabay hawak sa aking kamay at iginiya niya iyon sa bumubukol niyang alaga sa loob ng kanyang short.

"Malibog ka talaga, Koy. Paano kung nasa Maynila ka na at tamaan ka ng pagkamalibog mo, sinong aamo nito sa'yo?" Ang wika ko habang sinisimulan ko ng laruin iyong p*********i niya.

"E di, balik ulit ako sa pagmamaryang-palad. Ikaw lang naman ang binibigyan ko ng karapatang hawakan ito e. At isa pa, ikaw lang ang tanging makakapag-paamo sa kanya!" Sabay pakawala ng pigil na tawa.

"Loko-loko ka!" Ang tugon ko naman bago namin sinimulan ang panakaw naming sandali ng gabing iyon.

"Samahan mo ako sa terminal bukas ha. Doon kasi ako susunduin ni Coach!" Ang wika niya bago siya bumalik sa kanila. Dahil sa maliwanag naman ang buwan, hinatid ko pa siya ng aking tingin hanggang sa tuluyan na siyang naglaho sa dilim.

"Naranasan ko na ang mainlab, Koy at sa'yo ko iyon naramdaman!" Bulong ko sa hangin bago ako bumalik sa loob ng bahay. Sana lang maririnig ng puso niya ang bulong kong iyon.

Alas-siyete ng umaga nang ako'y magising gawa nang matagal akong nakatulog ng nagdaang gabi kung kaya simbilis ng kidlat nang ako ay magbihis dahil alas-otso ng umaga ang takdang oras ng pag-alis ni Lukas papuntang Maynila.

At ewan, dahil sa pagmamadali ko, naisilid ko sa loob ng bag si Marlu, iyong teddybar na bigay sa akin ni Lukas. Tinanong pa ako ni Inay kung bakit fullpack iyong bag ko gayung magpapraktis lang naman kami ng graduation.

Mga ekstrang damit ang nasa loob ng aking bag ang itinugon ko na lamang sa kanya para wala ng maraming usapan. Mahuhuli na kasi ako sa usapan namin ni Lukas.

Nang makarating ako ng terminal ay nakita kong nakasandal si Lukas sa isang puting kotse, iyon na marahil ang magsusundo sa kanya. Suot niya ay itim na jacket na may puting panloob. Nakasumbrero siya ng pabaliktad at joggerpants naman sa ibaba. Iyon ang unang beses na makita kong magsuot si Lukas nang maayos na damit kung kaya hindi ko maiwasang mapanganga sa kanyang porma. Mas lalo kasi siyang naging gwapo sa aking paningin.

"Akala ko hindi ka na darating" Salubong niya sa akin sabay yakap.

"Tinanghali kasi ako ng gising, pasensiya na, Koy!" Tugon ko sa garalgal na boses. Narinig ko kasi ang pagkabuhay ng makina ng sasakyan, hudyat na papaalis na sila.

"Hintayin mo ang pagbabalik ko, Koy. Pakabait ka rito. Huwag kang pasaway. Siya nga pala, kinuha ko ang numero ni Juvie, sa kanya ako magte-text kapag nasa Maynila na ako!"

Tulad ko garalgal na rin ang kanyang boses. Halatang pinipigilan na maiyak sa eksenang iyon. Samantalang ako, hindi na napigil pa ang paghikbi.

"Mag-iingat ka roon, Koy. Hihintayin kita sa graduation. Gusto ko na ikaw ang magsabit sa aking medalya ng leadership award na isa sa nakamit kong karangalan"

"Makakaasa kang darating ako"

Hinubad niya ang suot na sumbrero at inilagay iyon sa aking ulo sabay salatsa tungki ng aking ilong. "Paano, alis na ako, Koy. Kita na lang tayo sa graduation mo!" At pumasok na siya sa loob ng kotse.

Daglian naman akong tumalikod dahil hindi ko na kakayaning makita siyang papalayo. At anong paghikbi ko nang nasipat ko ang karenderyang kinainan namin kahapon na kung saan kumanta rin siya para sa akin.

Ilang minuto pa lang nang aming pagkakalayo ay tinamaan na kaagad ako ng lumbay at pangungulila. Kaya naman imbes na sa eskwelahan ang punta ko para sa praktis namin ng graduation ay natagpuan ko na lamang ang aking sarili sa ilalim ng puno ng talisay sa tabi ng irigasyon kung saan dati kaming naliligo. Yakap-yakap ko si MarLu nang sandaling iyon.

Naalala ko pa sa lugar na iyon ang unang araw na kung saan tinuruan niya akong lumangoy. Parang nauulinagan ko pa ang kanyang mga halakhak kapag napipikon ako sa kanyang mga biro.

Talagang sinakop ni Lukas ang malaking kabuuan ng aking pagkatao. Pakiramdam ko nahihirapan akong umusad ng wala siya sa aking tabi.

Ngunit kailangan kong magpakatatag. Ayon sa kanya, hindi natatapos ang pag-inog ng mundo sa aming paghihiwalay bagkus, simula pa lamang ito ng bagong landasin.

Kailangan ko ring maintindihan na ang pag-alis niya ay para sa magandang kinabukasan niya sampu ng kanyang pamilya at kabilang na ako roon.

Dalawang oras din ang inilagi ko sa ilalim ng puno at nang maayos na muli ang aking pakiramdam ay pumunta na akong eskwelahan para humabol sa praktis.

Lumipas ang ilang araw ay mas tumindi pa ang aking pangungulila kay Lukas. Parang hindi na sapat sa akin ang pagyakap ko sa teddybear at pagtingin-tingin sa larawan namin na pahupain ang lungkot na aking nararamdaman. Iba pa rin kasi iyong naroon siya sa aking tabi, nayayakap at nakakausap.

Nang magkita naman kami ni Juvie sa paaralan ay kaagad kong itinanong kung may text ba siyang natanggap mula kay Lukas at anong lungkot ko naman na may halong pag-aalala nang sinabi niyang wala.

Ngunit inintindi ko na lamang dahil baka busy pa iyon sa kanilang praktis. Tutal naman dalawang araw na lang ay graduation na namin at nasisiguro kong sisipot si Lukas bilang pagtupad sa kanyang ipingako.

Nagsimula na lang iyong graduation ceremony hanggang sa natapos ay wala akong nakitang Lukas na sumipot maski na anino niya. Naisip kong baka nasa bahay na iyon upang sorpresahin ako kaya naman nagmamadali kami ni Inay na umuwi sa pag-aakalang naroon na si Lukas na naghihinatay sa akin subalit bigo ako.

Laglag ang balikat ko na pumasok sa loob ng kwarto at nag-iiyak at yakap-yakap si Marlu. Siyempre hindi ko maiwasan na magtampo dahil sa pangako niyang dadalo siya sa aking graduation. Iyon ang unang beses na hindi tumupad si Lukas sa mga pangako niya kaya naman labis ang aking pagdaramdam.

Lumipas ang ilang linggo at buwan ay wala na akong balita pa kay Lukas. Nahihiya na rin kasi akong magtanong kay Juvie dahil nagisimula na siyang mag-usisa kung anong meron sa amin ni Lukas na bagama't magkaibigan lang naman kami. Hindi rin naman kasi normal para sa isang lalaki na mag-aalala nang husto para sa kaibigan niyang lalaki rin.

Ganunpaman, mas nilawakan ko pa ang aking pag-unawa at hinabaan ang aking pasensiya. Naisip kong hindi rin biro ang buhay ng isang estudyanteng atleta. Bukod sa pag-aaral, kailangan rin ang pagsipot sa mga praktis at trainings na siyang pangunahing requirementa bilang varsity.

Hindi nila hawak ang kanilang oras at panahon dahil pag-aari na ito ng unibersidad na tumutustos sa kanilang pag-aaral. Subalit tao lang din ako. Hindi ko maiiwasang magtampo sa hindi na niya pagpaparamdam sa akin lalo na kapag sumagi sa isip ko ang mga ipinangako niyang laging nagte-text sa akin at uuwi kung minsan upang bisitahin ako.

Siguro nilimot na niya ang pinagsamahan namin gawa ng nakatagpo na siya ng mga bagong kaibigan doon sa Maynila o pwede ring nagkaroon na siya ng nobya kaya wala na siyang panahon sa akin. Marahil rin nabago na siya ng kasikatan kung kaya't hindi na niya ako naalala pa.

Wala namang patid ang pag-agos ng aking mga luha nang maisip ang bagay na iyon. Hindi ko matanggap na binago na si Lukas ng panahon.

Isang araw nabalitaan kong umuwi si Lukas sa kanila at malaki na raw ang pinagbago ng ayos nito at itsura ngunit ang ikinasakit ng aking loob ay kung bakit hindi niya ako nagawang puntahan sa bahay upang kumustahin.

Doon ko napagtantong talaga ngang nilimot na niya ang mga pangako niya sa akin. Wala siyang isang salita. Wala siyang pinagkaiba sa mga pulitikong nangangako ngunit napako. Imposible namang limot na niya ang daan patungong bahay namin gayung tatlong buwan pa lang naman noong siya'y umalis.

Kaya naman ang dating paghangang naramdaman ko sa kanya ay napalitan ng labis na pagtatampo hanggang sa naging galit dahil sa isang trahedyang hindi ko inasahang mangyari na siyang nagpapabago sa takbo ng aking buhay at pamilya.