Pusong Nasugatan

Habang pinagmamasdan ko ang kisame ng maliit naming silid, paulit-ulit kong tinatanong ang sarili ko kung kailan ako huling nakaramdam ng katahimikan—yung katahimikang hindi nakakabingi, hindi masakit, at hindi puno ng takot. Matagal na. Masyadong matagal. Sa kabilang kwarto, mahimbing nang natutulog ang mga kapatid kong sina Charmaine, Charlie, at Cherry. Yakap-yakap nila ang isa’t isa na para bang natatakot silang magising sa isang bangungot na matagal na naming kinabubuhayan. Sa bawat paghilik nila, pakiramdam ko’y responsibilidad kong siguruhing hindi na sila muling iiyak dahil sa parehong dahilan. Dahan-dahan akong bumangon at lumabas ng silid. Sa kusina, naroon si Nanay—nakaupo sa maliit na bangkô, hawak ang basang bimpo, at tahimik na umiiyak. Hindi na ako nagulat. “Nanay…” mahina kong tawag. Agad niyang pinunasan ang luha sa pisngi at pilit na ngumiti. “Oh, bakit gising ka pa, anak?” Umupo ako sa tabi niya at hinawakan ang kamay niyang magaspang sa pag- trabaho at pag aalaga sa aming magkakapatid. Ramdam ko pa rin ang panginginig ng mga daliri niya, na para bang kahit tapos na ang unos ay nananatili pa rin ang takot sa loob niya. “Masakit pa ba?” tanong ko, kahit alam ko na ang sagot. Umiling siya. “Sanay na ako.” Iyon ang pinakamasakit na marinig mula sa isang ina—ang salitang sanay na. Gusto kong umiyak, sumigaw, magwala. Pero pinili kong manahimik. Dahil sa bahay na ito, ang katahimikan ang tanging paraan para mabuhay. Kinabukasan, maaga akong gumising para magtinda. Bitbit ko ang ilang panindang gulay at isda—iyon ang kabuhayan naming mag-ina simula nang mawalan ng trabaho si Tatay. Sa tuwing naiisip ko ang salitang nawalan, napapailing na lang ako. Dahil para sa akin, hindi lang siya nawalan ng trabaho—nawalan siya ng pangarap, pananagutan, at pagmamahal sa pamilya. Habang inaayos ko ang paninda, hindi ko napansing may isang lalaking matagal nang nakatayo sa tapat ko. “Magkano po ang talong?” mahinahon niyang tanong. Napatingin ako sa kanya—matangkad, simple ang suot, at may mga matang tila marunong makinig kahit wala ka pang sinasabi. “Bente po ang kilo,” sagot ko. Ngumiti siya. Hindi pilit. Hindi bastos. Isang ngiting bihira kong makita—yung walang hinihinging kapalit. “Sige po, dalawang kilo na lang.” Habang inaabot ko ang supot, napansin kong may sugat siya sa kamay. Maliit lang, pero halatang sariwa. “Nasugatan po kayo,” bigla kong nasabi. Nagulat siya, saka tumawa nang mahina at kaagad nilayo ang kamay na may sugat. “Ah, oo. Sa trabaho. Alam no na kailangan kumayod para mabuhay.” tipid na sabi sa akin ng lalaki. Kung titingnan niya ito parang hindi sanay sa mabibigat ng trabaho dahil sa kinis ng balat. Kumpara sa akin. May kung anong kumurot sa dibdib ko. Dahil kabisado ko ang salitang kailangan kumayod para mabuhay—kapag paulit-ulit nang nangyayari ang sakit, natututo ka na lang tanggapin. “Heto na ang talong mo at agad gamotin yan,” sabi ko. “Madaling maimpeksyon.” “Salamat,” sagot niya. “Hindi lahat nag-aalala sa sugat ng iba.” Hindi ko alam kung bakit, pero parang may bumukas na pinto sa loob ko—isang pinto na matagal ko nang isinara. “Ako nga pala si Daniel,” pakilala niya. “Samantha,” tugon ko naman. Mula noon, madalas ko na siyang makita. Hindi man araw-araw, pero sapat para mapansin ko ang presensya niya. Tahimik siyang tao, may sariling mundo, at may paraan ng pakikinig na parang mahalaga ang bawat salitang binibitawan mo. Hindi niya ako tinanong kung bakit malungkot ang mga mata ko. Hindi rin niya hinalungkat ang mga sugat ng nakaraan ko. Sa halip, nandoon lang siya—kasama sa katahimikan. At doon ko siya hinahangaan ng lihim. Dahil naitindihan niya ako. Hindi sa mga salitang binigkas niya, kundi sa mga salitang hindi niya kailanman pinilit iparinig. hinangaan ko siya ng lihim—dahil bawal na akong umasa, dahil may pamilya akong pinoprotektahan, at dahil takot akong umibig, ayaw ko matulad sa aking ina, naging Tanga sa pag-ibig. Isang gabi, habang pauwi ako, nasalubong ko siya sa madilim na eskinita. “Gabi na,” sabi niya. “Hatid na kita.” Gusto kong tumanggi. Sanay na akong mag-isa. Pero sa unang pagkakataon, hinayaan kong may sumabay sa akin sa paglalakad mas mabuti rin un para mas makilala ko siya. Hindi kami nag-usap nang ano-ano. Ngunit sa bawat hakbang, pakiramdam ko’y mas magaan ang aking paghakbang at tila hindi ko naramdaman ang p*******t ng mga tuhod ko sa paglalakad. Pagdating sa tapat ng bahay, huminto siya. “Samantha,” tawag niya. “Hmm?” “Kung sakaling mapagod ka… okay lang magpahinga.” Ngumiti ako. Isang ngiting hindi ko alam kung kailan ko huling nagawa. “Salamat, Daniel.” Pumasok ako sa bahay na may kakaibang pakiramdam sa dibdib—hindi takot, hindi galit, kundi pag-asa. Sa gabing iyon, napagtanto ko bilog ang mundo at hindi lagi malungkot may mga araw na masaya rin gaya ngayon. At minsan, iyon ang uri ng pag-ibig na pinakanakakatakot—dahil totoo. At ang sumugal...