Zimowe róże

Kiedy ludzie popełniają błędy, ja skrupulatnie wszystkie sumuję. Pod koniec kwietnia, wyjątkowo ciepłego nawet jak na Wrocław, przytłoczony nudą oczekiwania i zmęczony samotnością, zdecydowałem się wreszcie wyjść z domu. Chociaż w praktyce oznaczało to zaledwie wizytę w handlowym centrum, potem spacery po ulicach miasta, z czasem poczułem częściowe odprężenie i ulgę. Niemal codziennie odkrywałem coś nowego: Wzgórze i Park Andersa, Muzeum Sztuki Cmentarnej, z szeregami kamieni na wiekowych nagrobkach, znaną wieżę ciśnień, stojącą między pasami alei Wiśniowej, bardziej przypominającą dom czarnoksiężnika niż budynek użytkowy. Ścieżki wzdłuż rzeki Ślęzy i Cmentarz Żołnierzy Polskich. Na szczycie wzniesienia siadałem u stóp pomnika. Długo patrzyłem w przestrzeń. Raz na południe, w stronę wzniesień masywu Ślęży i Gór Sowich, a czasem na ciasno skupione wokół centrum dachy. Wszystko tam było stare, kojarzyło mi się ze śmiercią. Ludzie, którzy budowali gród Vratislava i powołali miasto z niebytu sami spoczywali jako wymieszane z ziemią organiczne resztki. Fundamenty dosłownie stoją na kościach swoich mieszkańców, zapuszczając korzenie w to żyzne, odrzańskie błoto. Po powrocie, zmęczony, wreszcie potrafiłem zasnąć i mogłem spać niemal do samego rana. W pierwszy majowy weekend przyciągnęły mnie hałas megafonów i gwar tłumu, dolatujące z Parku Południowego. Tymczasowo mieszkałem kilkaset metrów od alei Powstańców Śląskich, więc wystarczyło przejść na drugą stronę ulicy. Wkrótce stałem za plecami grupy podnieconej bijatyką młodzieży, próbując obserwować walkę, a jednocześnie unikałem widoku spoconych, chłopięcych ciał. Żaden z zawodników nie przekroczył chyba jeszcze wieku dwudziestu lat. Mimo to ich umięśnione ramiona pokrywały już plątaniny tatuażu. Uderzenia zadawali z zacietrzewieniem terierów i sporą siłą. Ten ubrany w czerwony strój wciąż poprawiał opadający na czoło ochraniacz, ale właśnie on wydawał się być faworytem. Niebieski próbował trzymać dystans, co przy jego stosunkowo krótkich rękach wydawało się być chybioną taktyką. Dramatyczne pozy jedynie mgliście przypominały antyczne, greckie igrzyska. Z drugiej strony mogłem się mylić. Właściwie nie było takiej dyscypliny sportu, o której mógłbym powiedzieć, że się na niej znam. A zwłaszcza boks, który w moich oczach jest tylko próbą skanalizowania agresji otaczającego tłumu. Ciekawe jak głęboko ta agresja jest zakorzeniona, skoro pokazowa walka młodzików była częścią większego festynu, przeznaczonego dla wszystkich? Minęło południe. Arenę ustawiono w samym środku parku. Alejki wypełniały spacerujące rodziny z dziećmi, więc nawet te najmniejsze, trzymające się kurczowo nogawek spodni ojców, mogły zobaczyć, jak po celnym trafieniu „niebieski” zawodnik zalewa się krwią płynącą z uszkodzonego nosa. Osłona nie była w stanie zamortyzować potężnego uderzenia. Tłum zafalował, rozległ się aplauz. Pojawiła się krew, więc walka była udana. Będzie jeszcze lepsza, jeśli jeden z młodzików straci przytomność. W Starożytnej Grecji walki zapewne przebiegały bardziej brutalnie, zwłaszcza że zawodnicy ginęli dla poklasku gawiedzi. Ale mnie osobiście – ten widok już wystarczył. Na dodatek poczułem mdlącą woń rozpalonego po drugiej stronie areny grilla. Ze spuszczoną głową podszedłem do stoiska, na którym można było kupić zarówno różowe balony, jak i akcesoria związane z toczącą się walką. Doprawdy, komercja zrównywała wszystko do jednego poziomu. Zapłaciłem za wodę mineralną i popijając wprost z butelki zawróciłem w głąb parku. Wtedy go zauważyłem. Chociaż nie, nie tak przecież było. Początkowo zupełnie nie zwróciłem na niego uwagi. Jedynie odruchowo oceniłem wzór koszuli. Zawodowe wypaczenie. Najpierw interesuje mnie, jak człowiek jest ubrany. Dopiero wtedy, kiedy obejrzę jego marynarkę, koszulę, patrzę na buty i spodnie. Twarz w dalszej kolejności. Materiał i krój koszuli, chociaż wymiętej, z pewnością noszonej od kilku dni, na moje oko były podejrzanie znajome i sugerowały jedną z londyńskich pracowni. Ponieważ mężczyzna stał oparty o pień dębu, z marynarką niedbale przerzuconą przez ramię, mogłem obejść go niezauważony. Ukryty w cieniu innego wiekowego drzewa, mechanicznym ruchem przytykając butelkę z wodą do ust i pociągając małe łyki, przyglądałem mu się z bezpiecznej odległości. Stał bokiem, z jedną ręką w kieszeni spodni, spod opadających na czoło włosów i zmarszczonym czołem śledził końcówkę sparingu. O dziwo, wcale przy tym nie wyglądał na widza, tylko na łowcę talentów, zniechęconego poziomem obiecującego zawodnika. Kiedy sędzia przerwał walkę, bo mimo starań lekarza nos „niebieskiego” wciąż krwawił, mężczyzna pogardliwie skrzywił usta, oderwał się od pnia drzewa i przełożył marynarkę na drugie ramię. Przez moment mignęła przymocowana do podszewki etykieta. „Holland & Sherry”, złotą nicią wyszyte na błękitnym prostokącie płótna. Miałem rację. Angielski krój. Tamtego dnia zniknął w tłumie, a ja też wkrótce uciekłem przed hałasem i zamieszaniem, które w nadmiarze zaczęły dokuczać. W połowie maja wróciły chmury i nieprzyjemny wiatr, pomimo, a może na przekór temu, że na Dolnym Śląsku wiosna rozpanoszyła się już na dobre. Znowu zaczęły mi dokuczać napady złego nastroju, a potem, co było nieuniknione, przyplątały się wyrzuty sumienia i wątpliwości. Chociaż nie podjąłem jeszcze decyzji i nie miałem czego żałować, to sama świadomość, że o tym myślę, męczyła. Zmuszałem się do pokonywania pieszo dużych dystansów i często wracałem późną nocą. Dla ochrony przed wilgocią na spacery zakładałem płaszcz i zabierałem duży parasol. We wtorek wyszedłem wcześnie rano i po kilku godzinach, spacerując w deszczu Wybrzeżem Wyspiańskiego w stronę Mostu Zwierzynieckiego, przechodziłem obok pozostałości umocnień z czasów wojny. Na betonowym murku siedział, owinięty przemoczoną marynarką od Holland & Sherry, mężczyzna, którego widziałem w parku na początku maja. Wciąż nosił tę samą, wymiętą koszulę, ale na jego twarzy pojawiły się świeże sińce, które musiały być pozostałością bójki. Nie sprawiał już wrażenia pewnego siebie widza walki bokserskiej. Teraz wyglądał jak bezdomny, na dodatek jak ofiara przemocy. Można takich zobaczyć po zmroku w pobliżu dyskontów, jak próbują wyłudzić monety wyjmowane ze sklepowego wózka. Zwolniłem kroku. Z kasztanowców spadały krople deszczówki, łomocząc w otwarty parasol nad moją głową. Mimo że nie było bardzo zimno, mężczyzna wyraźnie dygotał, przyciskając poły marynarki do piersi. Możliwe, że oprócz ludzi, dopadła go gorączka. Wyglądał żałośnie; kiedy podniósł na mnie spojrzenie zapuchniętych oczu, odruchowo uciekłem. Omijając kałuże dotarłem do kamiennych obelisków mostu, wykonanych z czerwonego piaskowca. Urokliwa przeprawa na drugą stronę Starej Odry. Naszła mnie myśl, że chyba większość z ocalałych budynków, parków i mostów we Wrocławiu, których nie stawiano w czasach średniowiecza, ma za budowniczych inżynierów o niemieckich nazwiskach. Mimo że od czasów wojny minęło już siedemdziesiąt lat. Jako turysta nie miałem bladego pojęcia, czy w tym czasie powstało coś w przybliżeniu choćby interesującego. Początkowo chciałem odwiedzić ogród zoologiczny, kiedy jednak zobaczyłem wzmożony ruch uliczny, tym bardziej hałaśliwy, że asfalt pełen był wypełniającej koleiny wody, poczułem zniechęcenie. Zrozumiałem, że nie uśmiecha mi się przepychanie przez tłum krzyczących dzieci. Przystanąłem więc, nie wchodząc na most. Z przenikliwym zgrzytem przejechał tramwaj. Mimo hałasu coś usłyszałem. Uniosłem krawędź parasola i spojrzałem w tył. Zdążyłem zobaczyć, jak niedaleko betonowego wzmocnienia staje samochód straży miejskiej. Szczęknęły otwierane drzwi i po chwili na mokrą, jadowicie zieloną trawę wyszła dwójka umundurowanych funkcjonariuszy. Oboje, bo jednym z nich była kobieta, stanęli za plecami przycupniętego na murku mężczyzny. Zapominając o wcześniejszych wątpliwościach, zawróciłem. – Jak się nazywasz? – napastliwie indagowała otyła funkcjonariuszka, bezceremonialnie potrząsając siedzącym. – Masz jakieś dokumenty? Coś jej odpowiedział, ale do mnie nie dotarło ani jedno słowo, bo kobieta znowu zaczęła pokrzykiwać. Podobnie zachowują się ludzie, którzy uważają, że mają przed sobą upośledzonego umysłowo. Ona tak samo by potraktowała starca i małe dziecko, a zapewne też obcokrajowca, którego niezrozumiały język mogła uznać za wadę rozwojową. Podszedłem. Towarzysz otyłej kobiety, nadal rozsądnie zachowując milczenie, zaczął mi się przyglądać. Chyba próbował ocenić, czy jestem przypadkowym widzem, czy może warto mnie potraktować gazem pieprzowym. Na wszelki wypadek uśmiechnąłem się. – Zostałem okradziony – mówił mężczyzna. – Wszyscy tak mówią. Ile wypiłeś? Brałeś coś? – Jestem chory. – W wytrzeźwiałce cię zbadają – zaśmiała się złośliwie i z satysfakcją. Złożyłem parasol, przewiesiłem go przez ręką i stanąłem obok kobiety. – Tu jesteś! – powiedziałem. – Przemek, do diabła, narobiłeś zamieszania. Cała trójka spojrzała na mnie. Ale ja skupiłem uwagę na opuchniętej twarzy mężczyzny. Miałem nadzieję, że zachowuję się jak ktoś, kto naprawdę czuje ulgę na widok zguby. Ignorując strażników położyłem dłoń na ramieniu mężczyzny i z bliska zajrzałem mu w twarz. Przyklejone do czoła, mokre włosy zasłaniały oczy, wyglądał na ledwie przytomnego. Zacisnąłem palce. Miałem nadzieję, że zrozumie. – Przemokłeś do nitki – nie przerywałem, próbując zagłuszyć otyłą kobietę. – Zaraz cię zabieram do domu. Tylko znajdę taksówkę… – Zna go pan? – O dziwo, zapytał strażnik, nie jego towarzyszka. Odwróciłem się do nich, przywołując na twarz wyraz zaskoczenia. – Oczywiście, przecież wczoraj zgłaszałem jego zaginięcie. To dlatego tu jesteście, prawda? Oboje się zmieszali, jakbym przyłapał ich na niedozwolonym zachowaniu. – Ktoś zadzwonił, że pijacy siedzą… – Ależ on jest chory! – wykrzyknąłem. – Jak można pomylić chorego z pijakiem! Już dzwonię po taksówkę. Wyjąłem telefon i odnalazłem numer korporacji, z której usług często korzystałem. Pod palcami czułem trawiącą mężczyznę gorączkę. Nieprzyjemne uczucie, nawet przez materiał angielskiej marynarki. Tak samo paliło mnie spojrzenie, którego nie odrywał od mojej twarzy. Później się okazało, że tak naprawdę niewiele zapamiętał z całego zamieszania. – Z nim jest coś nie tak? – zapytała strażniczka. – Przemek wciąż jest jak dziecko – wyjaśniłem. – Chociaż dobiega czterdziestki. Strażnicy wrócili do samochodu, ale czekali, aż przyjedzie taksówka. A potem żadne z nich mi nie pomogło, kiedy się okazało, że chory zaczął tracić przytomność. Musiałem przerzucić sobie jego rękę na plecy i z trudem wsadziłem do taksówki. Kiedy jechaliśmy w stronę Krzyków, przypomniałem sobie o parasolu. Został nad Starą Odrą, oparty o pokryty grafitti betonowy mur poniemieckich umocnień. Kierowca taksówki zignorował moją prośbę o pomoc w odprowadzeniu słaniającego się na nogach mężczyzny. Czekał, aż zaproponuję pieniądze, ale ja tamtego dnia już straciłem swój dwukolorowy parasol. Nie był może bardzo cenny, ale przywiązałem się do niego i dobrze mi służył od lat. Wynajęty dom stał w pewnym oddaleniu od ulicy Orlej. Żeby dotrzeć do wejścia, najpierw było trzeba przejść między dwiema willami o częściowo odrestaurowanych fasadach. Jedna zardzewiała furtka, potem długi, zarośnięty krzakami bzu pasaż – zanim został ogrodzony, wykorzystywany jako dziki parking – i druga, wewnętrzna bramka. Wąska, co boleśnie odczułem próbując przeciągnąć niezbyt pomocnego, na wpół przytomnego mężczyznę. Deszcz kapał mi za kołnierz, ale kiedy z bliska spojrzałem na zakrytą mokrymi włosami twarz zrozumiałem, że zdążyłem w samą porę. Dysząc z wysiłku otworzyłem drzwi prowadzące na werandę. Dalej nie dałem już rady, ale weranda była wyposażona w dwa fotele, stół i skórzaną kanapę. Posadziłem na niej chorego. W jaki sposób jeden mężczyzna może zdjąć z drugiego, zupełnie obcego mężczyzny, ubranie, bez seksualnych skojarzeń czy podejrzeń o kradzież? Na dodatek próbując chronić czyjeś zdrowie, lub, w najgorszym przypadku, ratować życie? Cóż, na wszelki wypadek powinien to robić po kryjomu. Ten dom, chociaż stał w otoczeniu dwóch innych, był stworzony do dyskrecji. Zanim zacząłem wychodzić, ukrytą w plątaninie wiecznie zielonego bluszczu, przeszkloną werandę wykorzystywałem jako czytelnię. Zdjąłem z mojego gościa przemoczoną marynarkę, potem, z kłopotami, zapoconą koszulę. Podkoszulek też był wilgotny, ale dałem sobie z nim spokój. Otworzył na chwilę oczy i wymamrotał coś pod nosem. Zignorowałem go. Ułożyłem ledwie przytomnego na kanapie, z mojej sypialni przyniosłem stos koców. Wtedy zmusiłem się, żeby pozbawić go butów i spodni, co, w moim odczuciu, było już naprawdę szczytem pogwałcenia nietykalności obcego człowieka. Stwierdziłem jednocześnie, że tyle powinno wystarczyć. Przykryłem leżącego kocami, a wtedy zapadł w sen. Głęboki jak studnia. Obserwowałem go dłuższą chwilę, ale nie wyglądało, żeby miał się ocknąć przez najbliższych kilka godzin. Spojrzałem na zegarek. Piąta po południu. Do zmroku zostało sporo czasu, więc mogłem jeszcze poczytać. Zaparzyłem dzbanek herbaty dla siebie, a dla mojego gościa przygotowałem rozpuszczoną w wodzie aspirynę i sok pomarańczowy. Wprawdzie gorączka nie była tak bardzo wyczuwalna, a przynajmniej trochę zmalała, z pewnością obudzi się spragniony. Zająłem fotel po drugiej stronie małej werandy. Na razie nie włączałem jeszcze lampki do czytania, a przestrzeń wypełniało słabe, szare światło pochmurnego dnia. O dach nad moją głową z delikatnym szumem uderzały krople deszczu. Obcy nie był specjalnie przystojny, chociaż brzydalem też nie można go nazwać. Na dodatek w jego wyglądzie było coś niepokojącego, nieprzyjemnego. Sińce i otarcia, efekt pobicia, z pewnością nie znikną jeszcze przez parę dni. Przez sen nerwowo oddychał, marszcząc przy tym brwi i zaciskając usta. Miał ciemne, sklejone wilgocią włosy. Ich czesanie, nawet w zwykłych warunkach, musiało być uciążliwe, bo na końcach same się kręciły. Siedząc w fotelu i słuchając tego ciężkiego, nerwowego oddechu, kiedy wreszcie miałem czas pomyśleć, zadałem sobie wreszcie pytanie, czy dobrze zrobiłem sprowadzając go do swojego – chociaż właściwie wynajętego – domu. Musiałem się nad tym zastanowić, ale odłożyłem to na później. Ja też byłem zmęczony. Znalazłem schowaną na półce pod stołem książkę i otworzyłem na zaznaczonej stronie. Czytałem przez kolejną godzinę, aż zrobiło się zbyt ciemno. Nie chciałem zapalać światła, więc przeniosłem się do kuchni. Podniosłem rzucone na podłogę, brudne ubranie. Koszula trafiła od razu do śmieci, ale garnitur można jeszcze było uratować. Znalazłem odpowiednio szerokie wieszaki, wygładziłem marynarkę, potem spodnie i zaniosłem wszystko do łazienki. Napuściłem do wanny gorącej wody, umocowałem nad nią wieszaki. Wystarczy poczekać jakąś godzinę, potem zajmę się czyszczeniem. Niezbyt lubiłem to robić, jednak z drugiej strony bardziej nie znosiłem smrodu pralni chemicznej. Coś za coś.